Συνέντευξη: Ελένη Σωτηρίου [μέρος Α’]

Όταν πρωτογνώρισα την Ελένη, ήπιαμε έναν γρήγορο καφέ, έτσι για να νιώσει η μία τα χνώτα της άλλης. Αλλά μόνο γρήγορος δεν ήταν ο καφές μας. Μήτε «πρόχειρος», στο πόδι… Με το που καθίσαμε αντικρυστά, ένιωσα -και θαρρώ ήταν αμοιβαίο- μια απίστευτη οικειότητα με έναν άνθρωπο καθαρό, σταράτο, όπως ο λόγος και η σκέψη της, ντόμπρο, με χιούμορ -σημαντικό! Η Ελένη, για μένα, είναι τυχερή. Όχι μόνο για τις εμπειρίες που αντιλαμβάνομαι ότι έζησε. Αλλά γιατί καθημερινά εκπαιδεύει παιδιά. Έρχεται σε επαφή, μαλώνει, διορθώνει, ενθαρρύνει, προπονεί παιδιά, τα μυαλά και τα σώματά τους. Τα κάνει αθλητές. Κι ίσως κάποια από αυτά, γίνουν και πρωταθλητές. Η Ελένη Σωτηρίου σπούδασε Αθήνα κι έζησε 16 ολόκληρα χρόνια στην πόλη μου. Πέρασε για μια 10ετία, ως γυμνάστρια, από τις Γυναικείες Φυλακές Λευκωσίας. Αθλεί παιδιά από διάφορες χώρες και θρησκείες, ως Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, στο σχολείο όπου εργάζεται. Και προπονεί κορίτσια και γυναίκες στο Βόλλεΰ. Είναι ένας άνθρωπος πολύ συνειδητοποιημένος, κατασταλαγμένος, μοντέρνος αλλά αυστηρός, ακριβοδίκαιος και μάγκας. Έτσι θα την έλεγα. Κι αυτή είναι η αυθόρμητη, πάντοτε δίχως «σενάριο», Κουβέντα μας.

συνέντευξη στη Φοίβη Σιταρά

Ελένη, τι προπονείς;

Κανέναν δεν προπονώ.

Μίλα!

Ξεκίνησες ανάποδα.

Από όπου θες ξεκινάμε. Να σου βάλω ένα ουισκάκι να χαλαρώσεις; (γέλια)

(γέλια) Τι είμαι; Γυμνάστρια είμαι!

Ωραία. Πόσα χρόνια είσαι γυμνάστρια;

Εεε… από τότε που θυμάμαι. Μπήκα το ’83 στο Πανεπιστήμιο. Τελείωσα ΤΕΦΑΑ Αθηνών. Στο 1^ο έτος μας διόρισαν στα δημοτικά σχολεία, γιατί δεν ήταν αρκετοί οι γυμναστές. Δούλεψα στο 1^ο Δημοτικό Δάφνης, ήταν το πρώτο σχολείο που μπήκα!

Και πότε επέστρεψες στην Κύπρο;

Στην Κύπρο επέστρεψα στο ’98.

Γιατί;

Ε, μετά από 15 χρόνια στην Ελλάδα… Συναισθηματικοί ήταν οι λόγοι που γύρισα. Ήταν άρρωστος ο πατέρας μου, ο οποίος πέθανε το καλοκαίρι του ’98. Οπότε είδα λίγο διαφορετικά τα πράγματα. Σκέφτηκα ότι στην Ελλάδα δεν μπορώ να κάνω κάτι καλύτερο, από οικονομικής πλευράς, κι ότι, εφόσον έπαιζα ακόμη βόλλεϋ, ήταν ευκαιρία να ξανασυνδεθώ με τον Κυπριακό Αθλητισμό. Τα 15 χρόνια που έλειπα, δεν είχα καμία σχέση με τα αθλητικά δρώμενα της Κύπρου.

Ζούσα από το βόλλεϋ. Ήταν το επάγγελμά μου.

Ελλάδα, ήσουν σε ομάδα;

Ναι. Ζούσα από το βόλλεϋ. Ήταν το επάγγελμά μου. Έπαιξα σε πολλές ομάδες, η τελευταία που έπαιξα ήταν η ΊΡΙΣ, Νέας Σμύρνης.

Έπαιζες επαγγελματικό βόλλεϋ λοιπόν

Ημι-επαγγελματικό θα το έλεγα εγώ. Όλα τα λεφτά που έπαιρνα ή το ενοίκιο που μου πλήρωναν οι Ομάδες και τα έξτρα λεφτά -καθώς ήμουν από φτωχή οικογένεια και οι δικοί μου, μου έστελναν ελάχιστα λεφτά- ήταν ουσιαστικά ο μισθός μου για να ζήσω στην Αθήνα και να σπουδάσω.

Τι θέση έπαιζες;

Έπαιζα 4άρι, έπαιζα ακραία. Και κατά διαστήματα, όπου χρειαζόντουσαν οι ομάδες.

Εγώ έπαιζα στο 2. Ξέρω, δεν μου φαίνεται : )

(γέλια) Εγώ έπαιζα μπροστά παρότι ήμουν κοντή. Αλλά είχα άλμα.

• 

Για πες λοιπόν, έρχεσαι Κύπρο. Και; (όσο αναλυτικά θες)

Όταν ήρθα το ’98, είχα πάρει μεταγραφή για την Ανόρθωση Αμμοχώστου, με έδρα τη Λευκωσία. Αμέσως μετά προσλήφθηκα στον ΚΟΑ, στο Πρόγραμμα «Αθλητισμός για Όλους», σε προγράμματα παιδιών, ενηλίκων και τρίτης ηλικίας. Στα 3-4 χρόνια, με έστειλαν από τον Κοινωνικό Αθλητισμό σαν γυμνάστρια των Κεντρικών Φυλακών, σε γυναικείο τμήμα. Κι αμέσως μετά, έγινα επιθεωρήτρια του Μαζικού Αθλητισμού στην επαρχία Λευκωσίας. Μου ήρθε ο διορισμός πριν 12 χρόνια και μπήκα πλέον στην Εκπαίδευση.

Σε ποιο σχολείο;

Το πρώτο μου σχολείο και το καλύτερο, ήταν το Παγκύπριο Λύκειο Λάρνακος.

Από ποια άποψη το καλύτερο;

Α, υπήρχε ένας ισχυρός διευθυντής. Δεν έχω ξαναγνωρίσει τόσο καλή διοίκηση δημόσιου σχολείου. Είχαμε εξαίρετους συναδέλφους, οι οποίοι με βοήθησαν να μπω στο νόημα της Κυπριακής Εκπαίδευσης. Πέρασα πάρα πολύ ωραία τα 2 χρόνια που ήμουν. Ε, μετά πήγα στον Απόστολο Βαρνάβα, μετά πήγα στο Πέρα Χωριό & Νήσου αρκετά χρόνια, μετά στο Γέρι, και μετά στο Γυμνάσιο Παλουριώτισσας.

Όπου είσαι μέχρι σήμερα;

Ναι, φέτος μπήκα στον 4^ο χρόνο στο Γυμνάσιο Παλουριώτισσας. Ε, και νομίζω ότι κάπως έτσι θα τελειώσει… μεταξύ Γυμνασίου και Λυκείου Παλουριώτισσας, μέχρι να βγω στη σύνταξη.

Παράλληλα, όμως, κρατάς και προπονητικό ρόλο σε ομάδες

Ναι, είμαι προπονήτρια βόλλεϋ συνεχώς από τότε που πήγα στην Αθήνα, εκτός από τα 10 χρόνια που ήμουν στις Κεντρικές Φυλακές, που το είχα σταματήσει.

• 

Σε ποια ομάδα βόλλεϋ είσαι προπονήτρια σήμερα;

Στον Αχιλλέα Καϊμακλίου, τον οποίο επαναδραστηριοποίησα. Το τμήμα το γυναικείο, του βόλλεϋ. Ξεκίνησα από μικρά παιδάκια, Δ’ Δημοτικού και μπήκα κανονικά στο Πρωτάθλημα. Και μέσα σε 5 χρόνια, έχουμε δημιουργήσει όλες τις ομάδες. Δηλαδή παγκορασίδες, κορασίδες, νεανίδες και γυναικών. Και συμμετέχουμε στην Β’Κατηγορία Γυναικών.

Το βόλλεϋ στην Κύπρο είναι πολύ διαδεδομένο

Πως βλέπεις τα πράγματα στον Αθλητισμό και στο Βόλλεϋ, συγκεκριμένα, στην Κύπρο;

Το βόλλεϋ στην Κύπρο είναι πολύ διαδεδομένο. Μετά το ποδόσφαιρο, έχει τους πιο πολλούς αθλητές. Υπάρχουν 24 Σωματεία Γυναικείου Βόλλεΰ.

Ενδιαφέρον, δεν το γνώριζα

Πάρα πολλά παιδιά ασχολούνται. Απλώς για μένα, δυστυχώς, τα Σωματεία δεν έχουν πλέον την οικονομική άνεση να προσφέρουν την δωρεάν άθληση στα παιδιά. Με αποτέλεσμα τα παιδιά να πληρώνουν συνδρομή, σχεδόν σε όλα τα Σωματεία, στο 99%. Αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικά έρχονται εκείνα τα παιδιά που έχουν την άνεση να πληρώνουν €30 ή €40 τον μήνα. Αλλιώς δεν βγαίνουν τα οδοιπορικά, η διαιτησία… Αν υπήρχαν άλλοι τρόποι να καλύπτονται τα έξοδα, θα είχαμε στον Αθλητισμό -και στην Κύπρο και στην Ελλάδα- πολύ περισσότερα παιδιά. Με ενασχόληση τον Αθλητισμό ή τον Πρωταθλητισμό.

Με τα άπορα παιδιά, τι γίνεται; Υπάρχει, τουλάχιστον εκεί, μια εξαίρεση, μια πρόνοια, κρατική ενίσχυση;

Σε συνεργασία με τον υπεύθυνο που έχω στο Σωματείο, τα παιδιά που είναι άπορα δεν πληρώνουν ή πληρώνουν τόσα όσα μπορούν να δώσουν. Δεν έχουμε αποκλείσει κάποιο παιδί… Έχουμε αρκετά άπορα.

Υποτροφίες δίνονται;

Αν είσαι αθλητής στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ούτως ή άλλως έχεις έκπτωση. Με την πιστοποίηση της Ομοσπονδίας του εκάστοτε αθλήματος. Δημόσιες υποτροφίες δεν υπάρχουν. Για το Πανεπιστήμιο Κύπρου, εννοώ. Για φουλ υποτροφία… ίσως η Γεωργία, το κοριτσάκι που παίζει στην Ανόρθωση, που την έχει πάρει μια ομάδα αμερικάνικη, αθλητικό κολλέγιο. Αλλά αυτά τα παιδιά είναι… άντε 2, 3, 5 κάθε 5 χρόνια να σου βγουν τέτοια ταλέντα και να κάνουν καριέρα στο εξωτερικό.

Μάλιστα. Άρα το κράτος θα μπορούσε και καλύτερα.

Εντάξει, θα έλεγα ότι για τόσο μικρό νησί που είμαστε, είμαστε πολύ καλά. Γιατί προσφέρει ο ΚΟΑ (Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού), το ΕΣΥΑΑ (Εθνικό Σύστημα Αναπτύξεως Αθλητισμού), το οποίο πληρώνει για 7 μήνες κάποια ποσά για τους προπονητές. Μπορεί να μην είναι πολλά τα λεφτά, αλλά σίγουρα είναι ένα σημαντικό βοήθημα για τους Συλλόγους, στο να πληρωθούν οι προπονητές.

Άρα εσύ πληρώνεσαι από τον ΚΟΑ

Πληρώνομαι από τον ΚΟΑ, ναι. Κι εγώ και οι δεκάδες προπονητές.

Από τι ηλικία μπορεί να ξεκινήσει ένα παιδί το βόλλεϋ;

Κανονικά, από την ημέρα που περπατάει, μπορεί να ξεκινήσει. Στην Κύπρο, μπορεί να ξεκινήσει από 7 χρόνων. Μου έτυχε εμένα να έχω και παιδάκι 5 χρόνων. Αλλά συνήθως από Γ’ Δημοτικού.

Το ταλέντο, αν δεν δουλέψει, δεν θα γίνει τίποτα

Υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που «φωνάζουν» ταλέντο; Είναι επίκτητα, έμφυτα; Είναι η πειθαρχία, το ύψος, η κίνηση;

Είναι όλα αυτά μαζί. Το ταλέντο, αν δεν δουλέψει, δεν θα γίνει τίποτα. Το τίποτα χωρίς ταλέντο αν δουλέψει, μπορεί να γίνει ένας πολύ καλός παίκτης. Αν τα παιδιά δεν είναι συγκροτημένα, αν δεν είναι ώριμα ώστε να μπορούν να συνεργαστούν και να πειθαρχήσουν, δεν θα φτάσουν στο μέγιστο. Υπάρχει μια δυσκολία στον Κυπριακό Αθλητισμό, γενικότερα. Τα παιδιά εδώ, δεν έχουν την ωριμότητα που έχουν τα παιδιά της Ελλάδας, που έχω δουλέψει. Δεν έχουν τους στόχους, τους προσωπικούς, του «να φτάσω το λαμπρό αστέρι». Δηλαδή, τα στέλνουν οι γονείς για ενασχόληση. Υπάρχουν ομάδες που βλέπεις τους γονείς να είναι κάθε μέρα στο γήπεδο, την ώρα της προπόνησης, την ώρα του αγώνα. Βλέπεις περιοχές που δεν έρχεται κανένας γονιός να δει το παιδί του. Βλέπεις γονιό που προσπαθεί να είναι κοντά στο παιδί του. Λείπει εκείνο το μέστωμα το ελληνικό, η ωριμότητα.

Κατάλαβα

Ταλέντα; Έχουμε πάρα πολλά ταλέντα! Δυστυχώς στα 15-16, στην πιο κρίσιμη φάση της εφηβείας, τα παιδιά διακατέχονται από το «ε, τα έχω μάθει όλα, σταματώ να εργάζομαι πλέον τόσο συστηματικά». Και λόγω του σχολείου και του φόρτου των μαθημάτων. Και λόγω της ελεύθερης ζωής των εφήβων, να μπορούν να βγουν… Αλλά ναι, υπάρχουν παιδιά που έχουν βάλει πολύ ψηλά τον πήχη. Δεν είναι όμως τόσα όσα θα έπρεπε να είναι.

Και πού την αποδίδεις αυτή την έλλειψη ωριμότητας;

Στην κουλτούρα, προφανώς.

Δηλαδή;

Αν δεν γίνει τρόπος ζωής, στους γονείς πρώτα, το «παίζει το παιδί μου το Σάββατο; Θα πρέπει να μην βγει την Παρασκευή το βράδυ!»… Γιατί αν παίζει στις 10:00, θα πρέπει να ξυπνήσει από τις 07:00 για να μπορέσει ο οργανισμός να έρθει σε μια κατάσταση καθημερινότητας. Αν υπήρχε επιμόρφωση των γονέων, για τα παιδιά εκείνα που κάνουν Αθλητισμό προς Πρωταθλητισμό αλλά όχι μόνο, θα βοηθιούνταν οι προπονητές. Είναι πολλά τα παιχνίδια. Είναι πολύς ο συναγωνισμός. Βλέπουμε, ας πούμε, ότι η Λεμεσός έχει μια διαφορετική κουλτούρα.

Πως το εννοείς;

Είναι πιο πειθαρχημένα τα παιδιά. Είναι πιο παθιασμένα για αυτό που κάνουν. Λόγω και πολλών «διασταυρώσεων» είναι πιο ψηλά τα παιδιά. Η Λάρνακα, η Πάφος, έχουν βελτιωθεί πάρα πολύ. Είναι και θέμα σπόνσορα βέβαια. Προσπαθώντας να ανεβάσουν την Πάφο ή τη Λάρνακα, που είναι ας πούμε φτωχές πόλεις, ειδικά σε σύγκριση με τη Λευκωσία ή τη Λεμεσό… Έχει κάνει μια τεράστια πρόοδο η Πάφος. Σπρώξαν τα παιδιά προς τον Αθλητισμό. Βρέθηκαν Παφίτες οι οποίοι δώσαν λεφτά στα Σωματεία.

Ο Αχιλλέας Καϊμακλίου και γενικότερα ο Αθλητισμός, είναι μια ανδροκρατούμενη κατάσταση

Από άποψη υποδομών, έτσι;

Και υποδομών, αλλά και… τα παιδιά δεν χρειάζονται πολλά. Τα παιδιά χρειάζονται να τα βγάλεις να τους κάνεις ένα τραπέζι, να τα πας θάλασσα, να καθίσεις μαζί τους να μιλήσεις. Όλα αυτά που δένουν μια Ομάδα! Εκεί θέλει παράγοντες, θέλει ανθρώπους να ασχοληθούν. Δεν είναι μόνο η δουλειά του προπονητή. Στις λεμεσιανές ομάδες μπορεί να βρεις 10 παράγοντες μαζί με τα παιδιά. Στη Λευκωσία, μόνο η Ανόρθωση έχει αυτό το πλεονέκτημα. Λόγω του ότι είναι προσφυγικό Σωματείο, είναι ιστορικό Σωματείο, με πρωταθλητισμό, με ανθρώπους που δουλεύουν άπειρα χρόνια. Τα επόμενα Σωματεία που βγήκαμε μετά, να δείξουμε ότι «υπάρχουμε!»… Όπως ο Αχιλλέας Καϊμακλίου, που είναι μπασκετο-μάνα. Είναι μια περιοχή που έβγαζε πάντα πρωταθλητές του μπάσκετ. Λόγω οικονομικών βούλιαξαν, πέσαν κατηγορίες, δεν κατάφεραν να ανέβουν ξανά… Δεν θα δώσουν τόση προσοχή στο θηλυκό. Είναι μια ανδροκρατούμενη κατάσταση που την βλέπω, την βιώνω καθημερινά. Παίζει μπάσκετ; Θα πάνε 300 άντρες να δούνε μπάσκετ. Παίζει βόλλεΰ; Θα έρθουν 50 γυναίκες να δουν το βόλλεΰ. Και θα έρθουν και 20 γονείς.

Γενικότερα στην Κύπρο λες;

Όχι, σε κάποια Σωματεία. Δεν μπορώ να το γενικεύσω. Αλλά και πάλι, το βόλλεΰ έχει ίσως περισσότερες γυναίκες φιλάθλους. Λόγω της φύσης του αθλήματος. Το αρσενικό θα πάει περισσότερο στο μπάσκετ, στο χάντμπολ, στο ποδόσφαιρο. Στο βόλλεΰ, λόγω του ότι δεν υπάρχει επαφή, δεν έχει την αγριάδα, την αντιμετώπιση, τη βία σώμα με σώμα, πρέπει να είσαι λίγο… κομψός στα συναισθήματα για να μπορέσεις να το παρακολουθήσεις και λιγάκι υψηλό επίπεδο. Συναισθηματικής νοημοσύνης. (γέλια) Είναι δύσκολο το βόλλεΰ, η μπάλα παίζεται στον αέρα. Είναι μια μικρογραφία της ζωής, το βόλλεΰ. Όλα είναι στον αέρα. Θέλει πολλή σκέψη, θέλει άλλες δεξιότητες, είναι μια συνέχεια, είναι μια ροή. Ο ένας παίκτης είναι δεμένος με τον άλλο. Δηλαδή εάν δεν υπάρχει μια συνέχεια του «σερβίρω-υποδέχομαι-υψώνω-καρφώνω-αμύνομαι-ντουμπλάρω», δεν υπάρχει βόλλεΰ. Δεν υπάρχει άθλημα. Ενώ στο μπάσκετ, μπορεί να πάρει ένας παίκτης την μπάλα από τη μια μεριά του γηπέδου και να βρεθεί να βάλει καλάθι. Στο βόλλεΰ δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Και αυτό είναι που το κάνει ξεχωριστό.

Έχεις δίκιο

Αν δεν παίξουν 6 παίκτες ΜΑΖΙ, δεν μπορούν να κερδίσουν. Στο μπάσκετ μπορεί να παίζουν 3 παίκτες καλά και να έχεις και 2 αδύναμους, και να το ισορροπήσεις. Στο βόλλεΰ, αν είναι ξύπνιος ο αντίπαλος και σημαδεύει τον αδύναμο, δεν μπορεί να αναπτυχθεί παιχνίδι. Οπότε είναι πολλές οι εγκεφαλικές δεξιότητες που καλείσαι να αναπτύξεις για να παίξεις βόλλεΰ. Πέραν της τεχνικής κατάρτισης, που είναι πολύ δύσκολη για τα παιδιά, στο αρχικό στάδιο. Δεν είναι στη φύση του ανθρώπου το να αντιμετωπίζει κάτι που αιωρείται! Στο μπάσκετ, είναι φυσική η κίνηση. Από τότε που γεννιέσαι, παίζεις με μια μπάλα. Ή κλωτσάς ή χτυπάς. Δεν κάνεις σέρβις, δεν κάνεις δάχτυλα. Αυτό είναι κάτι καινούργιο για το παιδί. Εκεί είναι η δυσκολία του πρώτου χρόνου. Μετά όλα γίνονται πιο δημιουργικά, πιο εύκολα.

• 

Μπορεί να έχει μέλλον ένα παιδί στην Κύπρο, αν ξεκινήσει να ασχολείται με το βόλλεΰ; Θα μπορέσει να ζήσει από αυτό; Να κάνει ίσως πρωταθλητισμό;

Εντάξει, έχουμε επαγγελματίες παίκτριες και παίκτες στην Κύπρο, σίγουρα. Η πιο ακριβοπληρωμένη παίκτρια μπορεί αυτή τη στιγμή να παίρνει €1.000-€2.000.

Τον μήνα λες;

Ναι. Όμως δεν ξεκινάς για να γίνεις επαγγελματίας. Είναι «αρρώστια». Αν γίνεις παίκτης του βόλλεΰ, δεν φεύγεις ποτέ από το βόλλεΰ. Παίζεις για τη φανέλα σου, παίζεις για την μπάλα. Δεν παίζεις για κανέναν άλλο. Εάν εξελιχθείς και γίνεις επαγγελματίας… Ειδικά με το δικαίωμα να φέρνουν ξένες παίκτριες, καταλαβαίνεις ότι… Δηλαδή εάν εγώ έπαιζα στην Α’ Κατηγορία, θα έπρεπε να ανεβάσω το επίπεδο, άρα να φέρω 2-3 ξένες παίκτριες που δικαιούμαι. Καταλαβαίνεις ότι δεν θα έπαιζαν τα Κυπριόπουλα, αλλά οι ξένες. Κανένας αθλητής, όμως, δεν ξεκινά με αυτό το σκεπτικό.

Είναι μια μικρογραφία της ζωής, το βόλλεΰ. Όλα είναι στον αέρα.

Στο μπάσκετ, τα νέα παιδιά βλέπουν τα αδέρφια Αντετοκούνμπο, τους Καλάθη, Σπανούλη… για να μην πάω στον Διαμαντίδη ή τον Παπαλουκά και στους ακόμη παλιότερους, Γκάλη, Φασούλα, Γιαννάκη… θρύλους. Λιγουρεύονται. «Μια μέρα θα γίνω σαν…»;

Ναι, αλλά για να γίνεις σαν κι αυτούς, πρέπει να πας 2,10 [σ.σ. ύψος] ή 1,90… Δεν είμαστε και τόσο ψηλός λαός. Ούτως ή άλλως για να παίξεις βόλλεΰ υψηλού επιπέδου, γυναικών, πρέπει να γίνεις 1,85 τουλάχιστον. Για να πεις ότι θα παίξεις στην Α’ Κατηγορία. Και να το δεις επαγγελματικά.

Το βόλλεΰ, ως άθλημα, σε βοηθά να αποκτήσεις ύψος; Θέλω να πω, θυμάμαι παλιά έλεγαν πως με το μπάσκετ αποκτάς έναν άλλο σωματότυπο, με μάζα…

Όγκο, ναι! Είναι σωματότυποι όμως, δεν το αποκτάς, το έχεις. Το δουλεύεις, ναι. Ας πούμε το βόλλεΰ, είναι από τα αθλήματα που θα μπορούσε κάποιος να πει σε ένα παιδί «αν παίξεις βόλλεΰ θα σε βοηθήσει να ψηλώσεις ακόμη 1-2 πόντους», λόγω της συνεχόμενης διάτασης προς τα πάνω. Ή οι γιατροί λέγαν κάποτε «κάνε μονόζυγο, γιατί θα σε βοηθήσει». Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι από το 1,60 θα πας στο 1,70!

Κατάλαβα, για μένα το λες αυτό : ) (γέλια)

Το βόλλεΰ θέλει μακρύ σκελετό, θέλει μακρύ μυ, ταχυδύναμη. Το μπάσκετ θέλει να είσαι ψηλός, να έχεις όγκο γιατί έχει τις επαφές. Το χάντμπολ θέλει ακόμη πιο χοντρούς σκελετούς, που να αντέχουν την άμεση πίεση. 

Έχεις και αλλόθρησκες στο βόλλεΰ, στην ομάδα;

Μουσουλμάνες δεν έχω. Έχω άλλες θρησκείες. Έχω ιεχωβάδες, έχω καθολικές. Δοκίμασαν κορίτσια μουσουλμάνες, ήρθαν. Για οικονομικούς λόγους, αισθάνθηκαν λίγο άβολα νομίζω. Ενώ τους είπα ότι δεν υπάρχει πρόβλημα που δεν πλήρωναν. Είναι δύσκολο, όμως. Γιατί αλλόθρησκος σημαίνει, ότι το παιδάκι δεν μπορεί να κυκλοφορήσει μετά, το απόγευμα, μόλις βραδιάσει. Τα κορίτσια. Είναι άλλα προβλήματα που μπαίνουν.

Άρα δεν υπάρχει μια κάποια κατανόηση ή ευελιξία από τους γονείς, χάριν του Αθλητισμού

Όχι. Πρέπει να είναι σπίτι όταν νυχτώνει. Είναι η κουλτούρα τους. Ενώ οι Σύριοι έχουν βόλλεΰ. Δεν είναι ότι δεν υπάρχει βόλλεΰ στις μουσουλμανικές χώρες. Ίσα-ίσα, που είναι και υψηλού επιπέδου. Αλλά αν σκεφτούμε τα παιδιά που είναι εδώ στην περιοχή μας, που είναι πρόσφυγες… Εντάξει, ίσως τα επόμενα χρόνια, σιγά-σιγά. Αφού νομιμοποιηθούν ή τελειώσουν τα Δημοτικά οι φουρνιές που έρχονται. Νομίζω ότι σε λίγα χρόνια θα δούμε και μουσουλμάνες στο βόλλεΰ.

• 

Θες να μου πεις πώς ήταν η εμπειρία σου από τις Γυναικείες Φυλακές;

Ήταν από τις πιο ωραίες εμπειρίες και από τα ωραιότερα επαγγελματικά στάδια που έχω περάσει.

Δεν ήταν συγκλονιστικό, σοκαριστικό; Το περιβάλλον; Ο περιορισμός;

Όχι. Σοκαριστική ήταν μόνο η ώρα που έμπαινα στη φυλακή, που δεν είχα ξαναμπεί στις Κυπριακές Φυλακές.

Ενηλίκων ήταν;

Ναι, δεν έχουμε ανηλίκων στην Κύπρο. Ο έλεγχος, το να περάσεις από το μηχάνημα μήπως έχεις κάτι επάνω σου… Οι σιδερόπορτες να ανοίγουν, να κλείνουν… Να σε συνοδεύει ο δεσμοφύλακας στην Πτέρυγα 3, που είναι η Γυναικεία. Όλο αυτό, ναι, σου δημιουργεί μια κατάσταση παράξενη. Μπαίνοντας στις Γυναικείες Φυλακές που, κτιριακά, είναι τα σπιτάκια των Εγγλέζων και είναι διαμορφωμένα σε κοιτώνες, στα δωμάτια των φυλακισμένων… όταν μπήκα, αισθάνθηκα ανακούφιση!

Δηλαδή;

Ήταν σα να έβλεπες ένα ξενοδοχείο στην εξοχή. Κτιριακά. Απέξω. Είχε ένα γηπεδάκι βόλλεΰ που μόλις το είδα, είπα «ωπ, ωραία». Και ήμουν τυχερή, διότι όταν προσλήφθηκα στις Φυλακές, φτιάχτηκε ένα γυμναστήριο. Με τα χρόνια το εξοπλίσαμε με όσα μηχανήματα μας επέτρεπαν. Οπότε υπήρχε ο χώρος για να δουλέψω μαζί με τις γυναίκες.

Πέραν από το κομμάτι της εκγύμανσης, είχες την ευκαιρία να συνομιλήσεις μαζί τους; Πως ήταν;

Εντάξει, σίγουρα ο έγκλειστος, αν δεν τον κερδίσεις πρώτα, δεν θα έρθει να κάνει γυμναστική.

Στις Γυναικείες Φυλακές δεν ένιωσα ποτέ μου ότι είμαι ανάμεσα σε εγκληματίες!

Πως «κερδίζεις» έναν φυλακισμένο άνθρωπο;

Με το χαμόγελό σου. Με το άγγιγμά σου. Δείχνοντάς του ότι δεν έχει κάτι που είναι μεταδοτικό! Ένας άνθρωπος είναι, στου οποίου τη θέση μπορεί να είμαι εγώ αύριο… Δεν ήταν μόνο εγκληματίες στη φυλακή. Υπήρχαν και κορίτσια που ήταν εκεί, γιατί ήταν παράνομες. Υπήρχαν κορίτσια που είχαν πλαστογραφήσει μια επιταγή των €100. Κάποια, γιατί έκλεψε ένα δαχτυλίδι. Δεν ένιωσα ποτέ μου ότι είμαι ανάμεσα σε εγκληματίες!

Ούτε φοβήθηκες…

Όχι. Στα 10 χρόνια, άντε να φοβήθηκα 2-3 στιγμές. Λόγω κάποιων διαταραχών μέσα στις Φυλακές. Φοβήθηκα, όχι τόσο για μένα, όσο για τις ζωές των άλλων φυλακισμένων. Γνώρισα σπουδαίους ανθρώπους στις Φυλακές. Έκανα παρέα με όλους.

Πες μου ότι κράτησες επαφή!

Επαφή όσο δούλευα στις Φυλακές, δεν είχα με κανέναν. Έκρινα ότι έτσι ήταν το σωστό. Γιατί αν αρχίζεις τέτοιες σχέσεις, σημαίνει ότι μετά θα αρχίσουν οι εξυπηρετήσεις… «Πες της μητέρας μου ότι είμαι καλά». «Αυτό είναι το τηλέφωνο του άντρα μου, πες του ότι σήμερα είχα πυρετό». Για να προφυλάξω την ταυτότητά μου, ως γυμνάστρια των Φυλακών, έπρεπε να μην έχω σχέση με κανέναν, ούτε με τους δεσμοφύλακες, ούτε με τις κρατούμενες. Για να είμαι ειλικρινής, με μόνο 2 ανθρώπους κράτησα επαφή, αφού αποφυλακίστηκαν. Οι πιο πολλές κοπέλες ήταν ξένες, Σριλανκέζες, Ρωσίδες… Οι Κύπριες δεν ήταν τόσες πολλές. Λίγες από Λευκωσία. Υπήρχαν παιδιά εξαρτημένα, που απλώς δεν έχουμε χώρους απεξάρτησης και ήταν εκεί. Εκεί ήταν η φοβερή εμπειρία με την 18χρονη, την 19χρονη… κορίτσια που περνούσαν πάρα πολύ δύσκολα. Με τη στέρηση. Είδα μια μεγάλη αθλήτρια του Κυπριακού Στίβου που είχε σκοτώσει τη μητέρα της και της «έμεναν» μόνο 3-4 χρόνια για να αποφυλακιστεί. Ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Αλλά και «επωνύμους» που είναι σήμερα ακόμη στις Φυλακές.

Πιο πολλές αλήθειες βρήκα μέσα από τις φυλακισμένες παρά τις αλήθειες που γνώρισα έξω από τη φυλακή

Όπως;

Η δολοφόνος του Άντυ Χατζηκωστή… Η δασκάλα που σκότωσε την αδερφή της, μια θλιβερή ιστορία… Αλλά κράτησα τις αλήθειες. Πιο πολλές αλήθειες βρήκα μέσα από τις φυλακισμένες, από το ’98 που γύρισα στην Κύπρο, παρά τις αλήθειες που γνώρισα έξω από τη φυλακή. Δούλευα στο Κολυμβητήριο, στο πρόγραμμα «Παιδί και Κολύμπι». Και θυμάμαι που έφευγα στις 15:00 για να πάω 15:30 στις Φυλακές, και υπήρχε μονίμως φυλακισμένη που μου άφηνε το μισό της φαγητό, για να βρω φαγητό, γιατί ήμουν κουρασμένη.

Είχαν την ανάγκη να σε πείσουν ότι δεν έχουν κάνει το έγκλημα για το οποίο δικάστηκαν;

Όχι, γιατί δεν τις ρώτησα ποτέ τι είχαν κάνει και είναι στη φυλακή! Αν ήθελε να έρθει από μόνη της και να μου βγάλει το «μέσα» της, ήμουν ανοιχτή. Ποτέ δεν πήρα θέση. «Γιατί έκλεψες, γιατί σκότωσες, γιατί είσαι στα ναρκωτικά;»… Ήμουν πάντα ακροατής. Με το χαμόγελο, «δεν πειράζει, αγάπη μου, θα περάσουν τα χρόνια, θα περάσουν οι μήνες, όταν θα βγεις έξω, πρόσεξε μην το ξανακάνεις…».

Και οι δεσμοφύλακες;

Οι δεσμοφύλακες, πάλι, ήταν μια άλλη ιστορία ανθρώπων. Πολύ καλές κάποιες, πολύ αδύναμες άλλες, πολύ ανειδίκευτες κάποιες άλλες… Κι εγώ έπρεπε να κρατώ ισορροπίες. Γιατί μπορεί να ήμουν μάρτυρας σε καβγά, στον οποίο να έφταιγε τελικά η δεσμοφύλακας… θα έπρεπε να τοποθετηθώ όμως; Δύσκολες στιγμές. Είχα βάλει στόχο να μείνω ακριβώς 10 χρόνια.

Γιατί αυτό;

Μπήκαν στη φυλακή γυναίκες, που είχαν ποινή 7-8 χρόνων. Και ήξερα ότι θα τα «περνούσαμε» μαζί. Γερνούσαμε μαζί. Όταν έφυγε αυτή η φουρνιά των φυλακισμένων, ήταν σα να είχα πάρει μετάθεση σε μια άλλη φυλακή.

Ναι, φτου κι από την αρχή!

Φτου κι από την αρχή… Συνδέθηκα. Και χάθηκε αυτό. Οπότε δεν πήγαινα πια με την ίδια χαρά να συναντήσω τις «φίλες» μου.

Πόσες γυναίκες κρατούμενες υπήρχαν, θυμάσαι;

Όταν πρωτομπήκα, αν δεν κάνω λάθος ήταν 12. Αυτό το 12, όμως, μέχρι το καλοκαίρι είχε φτάσει τις 50-55! Ξαναέπεφτε ο αριθμός τον χειμώνα. Λόγω τουρισμού, βίζας. Ήταν και οι παράνομες. Οι τουρίστριες… Ναι, από τον Μάρτη και μετά, αρχίζει η άνοδος. Κατά μέσο όρο, όμως, ήταν 22-26. Όλα τα χρόνια.

-συνεχίζεται (την ερχόμενη Πέμπτη)-

•