Ποια Φυσική Δραστηριότητα συμβάλλει στην καλή Υγεία

Η γνώση είναι δύναμη, αγαπητοί μου! Το ίδιο και η φυσική δραστηριότητα. Γιατί; Διότι με κάποιες προϋποθέσεις μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην υγεία μας. Θα έχετε ξανακούσει βέβαια πως η φυσική δραστηριότητα μπορεί να συμβάλλει στην υγεία του ατόμου. Πως επιτυγχάνεται αυτό; θα έλεγα κυρίως με τρόπο και όχι με κόπο.
Ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή. Ας διευκρινίσουμε κάποιες έννοιες και όρους, που πολλές φορές ακούμε και κάποιες φορές δεν μπορεί να τις επεξεργαστεί ή και να τις μεταφράσει το μυαλουδάκι μας. Ας ξεκινήσουμε με ένα κουίζ (άνευ βαθμολόγησης). Ποιες απ’ τις παρακάτω είναι φυσικές δραστηριότητες; Διάβασμα, χορός, δακτυλογράφηση, παρακολούθηση τηλεόρασης, ποδηλασία, πιάνο, πλύσιμο πιάτων, καλαθοσφαίριση…

Μην σπάτε το κεφαλάκι σας. Όλες είναι! Γιατί; Διότι:

«Φυσική δραστηριότητα είναι κάθε κίνηση του σώματος που πραγματοποιείται απ’ τους σκελετικούς μύες και έχει ως αποτέλεσμα τη δαπάνη ενέργειας»1.

Το εύλογο ερώτημα που δημιουργείτε είναι «ποιες φυσικές δραστηριότητες ευνοούν με κάποιο τρόπο την υγεία μας και ποιο κομμάτι της υγείας μας;». Ας καθορίσουμε όμως πρώτα τι σημαίνει υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας:

«Η υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους σωματική, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας»2.

Η υγεία λοιπόν, δεν είναι μια μονοδιάστατη έννοια. Είναι μια κατάσταση που συμβάλλουν σ’ αυτή πολλοί παράγοντες: σωματικοί, λειτουργικοί, ψυχολογικοί, συναισθηματικοί, αντιληπτικοί, πνευματικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί. Έτσι η υγεία σχετίζεται με διάφορες λειτουργίες του οργανισμού ενός ατόμου. Στην στήλη αυτοί θα ασχολούμαστε με το κομμάτι των φυσικών δραστηριοτήτων που ευνοούν την Φυσική Κατάσταση για την Υγεία μας. Χμμμ… και τι είναι Φυσική Κατάσταση για την Υγεία; Δηλαδή, υπάρχει και Φυσική Κατάσταση που δεν είναι για την υγεία;
Ας απαντήσουμε και σε αυτό το ερώτημα. Σε αντίθεση με τη φυσική δραστηριότητα (κίνηση του σώματος που παράγει ενέργεια), η φυσική κατάσταση είναι ένα σύνολο χαρακτηριστικών/ ικανοτήτων του ατόμου, που τις έχει ή μπορεί να τις αποκτήσει. Το να είναι κάποιο άτομο σωματικά/φυσικά υγιές ή fit όπως συνηθίζουμε να λέμε σημαίνει πως:

«έχει τις ικανότητες να φέρνει εις πέρας καθημερινά καθήκοντα με σθένος κι εγρήγορση χωρίς αδικαιολόγητη κόπωση, να απολαμβάνει  ψυχαγωγικές δραστηριότητες με άφθονη ενέργεια και να αντιμετωπίζει απρόβλεπτες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης»1.

Αν και ο ορισμός βγάζει νόημα, οι έννοιες σθένος, εγρήγορση, κόπωση και απόλαυση δεν μετριούνται εύκολα. Απ’ την άλλη μεριά υπάρχουν κάποιες έννοιες, που χαρακτηρίζονται συνήθως ως ικανότητες ενός ατόμου, είναι μετρήσιμες και μπορούν να συμβάλλουν στην καλή Φυσική Κατάστασή του. Αυτές είναι οι παρακάτω:

Καρδιαγγειακή αντοχή	Ταχύτητα
Μυϊκή Δύναμη	Ισορροπία
Μυϊκή Αντοχή	Χρόνος Αντίδρασης
Ευκαμψία	Συναρμογή
Σύσταση Σώματος	Εκρηκτική Δύναμη
	Ευκινησία
⇓	⇓
Φυσική Κατάσταση για την Υγεία	Φυσική Κατάσταση για την Απόδοση

Οι πέντε ικανότητες που συνθέτουν την κατηγορία της Φυσικής Κατάστασης για την Υγεία (Health Related Fitness) έχουν άμεση σχέση με τη δημόσια υγεία, δηλαδή, την υγεία όλων των ατόμων. Οι έξι ικανότητες που συνθέτουν την κατηγορία της Φυσικής Κατάστασης για την Απόδοση (Skill Related Fitness) έχουν σχέση κυρίως με την απόδοση των αθλητών. Για το λόγο αυτό, θα ασχολούμαστε κυρίως με αναρτήσεις και συζητήσεις γύρω απ’ τις ικανότητες της Φυσικής Κατάστασης για την Υγεία, πως αυτές διατηρούνται ή βελτιώνονται και πως μπορούν να μας επηρεάζουν ή να επηρεάζουν άλλες διαστάσεις της προσωπικότητας και της υγείας μας (συναισθηματική, κοινωνική, γνωστική πνευματική).
Κι επειδή πολλές φορές έχουμε ακούσει τους όρους καρδιαγγειακή αντοχή ή ευκαμψία, αλλά λίγες φορές έχουμε διαβάσει ή κατανοήσει τι ακριβώς σημαίνουν, παρακάτω ακολουθεί ο ορισμός για καθεμιά απ’ τις πέντε ικανότητες που συνθέτουν το παζλ της Φυσικής Κατάστασης για την Υγεία.

Καρδιοαναπνευστική αντοχή	Η ικανότητα του ατόμου να αντέχει σε  παρατεταμένη φυσική δραστηριότητα. Βασίζεται στην προμήθεια «καυσίμων» και στην παράλληλη εξάλειψη των προϊόντων της κόπωσης, μέσω του κυκλοφορικού και αναπνευστικού συστήματος του οργανισμού.
Μυϊκή δύναμη	Η ικανότητα του σώματος να εξασκήσει τη μέγιστη δύναμη σ’ ένα αντικείμενο έξω από το σώμα.
Μυϊκή αντοχή	Η ικανότητα να ασκείται δύναμη προς ένα αντικείμενο έξω από το σώμα για αρκετές επαναλήψεις (ή και διάρκεια).
Ευκαμψία	Η δυνατότητα των αρθρώσεων  να κινούνται στο μέγιστο εύρος τους.
Σύσταση σώματος	Η αναλογία της άλιπης μάζας του σώματος με τη μάζα λίπους .

Τώρα, ενώ η φυσική δραστηριότητα, με κάποιες προϋποθέσεις, μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά ωφέλιμη για την υγεία μας, αντίθετα, η έλλειψή της έχει πολλές πιθανότητες να την βλάψει σημαντικά. Πόσο και πως μπορεί να βλάψει την υγεία μας; Και κάτω από ποιες προϋποθέσεις την ωφελεί; Αυτά, σε επόμενη ανάρτηση. Έως τότε, σας δίνω ένα tip: όποια φυσική δραστηριότητα που στοχεύει στη φυσική κατάσταση για την υγεία μας είναι πολύ καλύτερη από το τίποτα ή Something is better than Nothing. Στην Υγειά σας λοιπόν!

Βιβλιογραφία

1. Caspersen, C. J., Powell, K. E., & Christenson, G. M. (1985). Physical activity, exercise, and physical fitness: definitions and distinctions for health-related research. Public health reports, 100 (2), 126. Ανακτημένο από: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1424733/
2. World Health Organization (1948). Ανακτημένο από: https://www.who.int/about/who-we-are/frequently-asked-questions

Φωτογραφίες

1. https://pixabay.com/photos/cyclist-runner-people-exercise-3890541/ by MabelAmber
2. https://www.pexels.com/photo/woman-sleeping-on-sofa-with-throw-pillows-989088/ by bruce mars
3. https://cdn.pixabay.com/photo/2018/09/18/21/08/man-3687274_960_720.jpg by MabelAmber
4. https://www.pexels.com/photo/grayscale-photo-of-man-sweeping-driveway-2305091/?utm_content=attributionCopyText&utm_medium=referral&utm_source=pexels by Isaac Taylor
5. https://pixabay.com/photos/man-woman-couple-walking-two-3687274/ by MabelAmber

#ροζδύναμη