Συνέντευξη: Ευδοκία Παπανδρέου

Την πέτυχα σε φάση υπερέντασης και συναισθηματικής φόρτισης… Μετά από δύο δύσκολα χειρουργεία, είχε μόλις μπει σπίτι. Άνοιξε ένα μπουκάλι κρασί, έφερε ένα μπολάκι ξηρούς  καρπούς και κάθισε να τα πιούμε και να τα πούμε. Θεσσαλονικιά, με πάνω από 25 χρόνια εμπειρίας, αγωνίας, στιγμών και χαρών, η Ευδοκία Παπανδρέου είναι μια μαία που σε πείθει για την αλήθεια αυτού που ονομάζεται «το θαύμα της μητρότητας». Πόσο εύκολη είναι η διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού στα αλήθεια και πόσο επιζήμιο το χειρουργείο της καισαρικής; Υπάρχει ηλικιακό όριο για μια γυναίκα που ονειρεύεται να γίνει μητέρα; Και τελικά, ποιος ο ρόλος της μαίας σε όλο αυτό; Με μια ζωή σε ρυθμούς ροκ, η Ευδοκία δεν είναι -ευτυχώς- η κλασική, ίσως, μαία που παραληρεί στη θέα κάθε μωρού, αλλά μια γυναίκα που λατρεύει τη Ζωή και κάθε Επιλογή Χαράς.

συνέντευξη στη Φοίβη Σιταρά

Γιατί επέλεξες τη Μαιευτική;

Νομίζω μου άρεσε η έννοια της Προσφοράς και ότι με κάποιον τρόπο μπορώ να κάνω τους ανθρώπους να χαμογελούν. Στην Ελλάδα, η Μαιευτική είναι ξεχωριστή από τη Νοσηλευτική. Δεν θα ήθελα με τίποτα να είμαι νοσηλεύτρια, δεν το αντέχω. Δεν το μπορεί να η ψυχή μου να ήμουν σε ένα παθολογικό ή ογκολογικό. Αλλά η Μαιευτική είναι γεμάτη χαρά! Και επίσης, αγγίζεις τους ανθρώπους σε μια τεράστια στιγμή της ζωής τους. Και με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Το μηχανογραφικό μου δεν είχε καμία άλλη επιλογή. Μόνο Μαιευτική.

Αν και έχεις 2 παιδιά, ξέρω ότι δεν λαχτάρησες ποτέ να κάνεις παιδιά. Επίσης, δεν έχεις εμμονή με τα παιδιά, δεν «κολλάς» σε ξένα παιδιά!

Ναι, λόγω χαρακτήρα. Δεν ήμουν ποτέ το είδος ανθρώπου που θα χαμογελάσω στα μωρά, στα καροτσάκια. Και παρέμεινα έτσι ακόμη και μετά από 25, συν, χρόνια εργασίας ως μαία. Όμως, ο τοκετός, η λοχεία, η εγκυμοσύνη σα διαδικασία, με μαγεύουν ακόμη και τώρα.

Έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις γυναικών που τεκνοποιούν σε μεγαλύτερη ηλικία

Πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζει μια νέα γυναίκα τον ερχομό ενός παιδιού σε σχέση με μία μεγαλύτερης ηλικίας; Φαντάζομαι έχεις αρκετές περιπτώσεις ηλικιακά μεγαλύτερων νέων μαμάδων.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις γυναικών που τεκνοποιούν σε μεγαλύτερη ηλικία. Νομίζω σήμερα η ηλικία που οι γυναίκες σκέφτονται να κάνουν παιδιά είναι μετά τα 30. Έχουν σπουδάσει, έχουν ξεκινήσει την καριέρα τους… Μην σου πω 35! Γι’αυτό το λόγο έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι ανάγκες για εξωσωματικές. Άρα, λοιπόν, αυτές οι γυναίκες που κάνουν παιδί συνειδητά, το κάνουν χορτασμένες από τη ζωή. Δεν τις νοιάζει πλέον το να βγουν, να διασκεδάσουν. Ξέρουν ότι «τώρα θέλω να γίνω μαμά και να είμαι με το παιδί μου». Συνήθως. Ένα μικρό κορίτσι -είτε το αντιμετωπίσω ως μαία, τώρα, είτε από την δική μου εμπειρία όταν έγινα μαμά-, το κάνει επειδή… έτυχε. Όχι τόσο συνειδητά.

Πάντα; Θέλω να πω, έχω ακούσει αρκετές κοπέλες να «ονειρεύονται», να επιθυμούν βαθύτατα να γίνουν μαμάδες, ακόμη και πολύτεκνες, αν και στην ηλικία των 25-26. Αρκετές μάλιστα δηλώνουν ότι «ήθελα από πάντα να κάνω οικογένεια»…

Ναι, υπάρχουν και αυτές οι γυναίκες. Είναι πολύ μικρό το ποσοστό όμως. Τώρα πρόσφατα ήμουν στον τοκετό μιας κοπελίτσας 26 χρόνων, στο δεύτερο μωρό της. Κάναμε και το πρώτο μαζί. Δεν έχει δουλέψει ποτέ της, αλλά δεν έχει και ανάγκη. Η δε μητέρα της έχει έξι παιδιά.

Άρα εκεί είναι άλλα τα πρότυπα, οι προσλαμβάνουσες…

Ακριβώς.

Αν δεν έχεις φέρει ποτέ πριν στη ζωή σου μια ζωή, πώς μπορεί να ξέρεις ότι το θέλεις… Το έχω απορία.

Γιατί βλέπεις ένα μωρό σε καροτσάκι και το λαχταράς!

Άρα δουλεύει -μιμητικά ίσως- το μητρικό ένστικτο; Υπάρχει αυτό που λένε «καμπανάκι» ορμονικό, που χτυπάει; Ότι κάποτε «νιώθεις την ανάγκη να γίνεις μάνα»; Ότι «ξυπνά» ο οργανισμός σου;

Όχι. Το «καμπανάκι» για μένα είναι μύθος. Είναι, θεωρώ, φόβος. Φοβάσαι ότι τελειώνει ο χρόνος…

Και τι έγινε αν τελειώσει ο χρόνος, αν δεν είσαι έτοιμη, αν δεν το έχεις νιώσει;; Είναι κοινωνική ανάγκη, προσωπική;

Προσωπική. Σκέφτεσαι ότι π.χ. είσαι 38, δεν έχεις γνωρίσει ακόμη τον άντρα που θα σε κάνει να νιώσεις ότι θες ένα παιδί μαζί του -μεγάλη απόφαση να κάνεις με έναν άντρα συνειδητά παιδί… Και τι γίνεται αν στα 40 το νιώσεις; Υπάρχουν πολλές γυναίκες που καταψύχουν ωάρια σε αυτή την ηλικία. Και μεταφέρεται έτσι το μητρικό ένστικτο πια. Όχι με το σκεπτικό ότι «χτυπάει το καμπανάκι μου».

Είναι υπέροχη η διαδικασία του να μεγαλώνεις τα παιδιά σου

Γιατί κάνουμε παιδιά;

Είναι υπέροχη η διαδικασία του να μεγαλώνεις τα παιδιά σου. Ναι. Είναι πολύ ωραίο.

Και πάλι, όμως, θα πω ότι αυτό δεν μπορείς να το γνωρίζεις εκ των προτέρων!

Σε καμιά περίπτωση.

Όπως δεν ξέρεις εάν το παιδί σου θα γεννηθεί υγιές!

Ούτε αυτό. Είναι μεγάλο κεφάλαιο αυτό. Δεν μπορώ καν να μπω στη θέση μιας γυναίκας που, κάνοντας έναν υπέρηχο, ξέρει ότι το παιδί της έχει πρόβλημα και επιλέγει, παρόλα αυτά, να το κρατήσει και να το γεννήσει! Ξέροντας ότι θα ζήσει μια δύσκολη ζωή με αυτό το παιδί.

Τυχόν προβλήματα αποτυπώνονται πάντα στον υπέρηχο;

Ναι. Τώρα πια, σχεδόν στο 99% των περιπτώσεων, τα βλέπουμε στους υπερήχους. Ο πρώτος υπέρηχος γίνεται στις 10-12 εβδομάδες, ο δεύτερος στις 20-22.

Που έχεις ακόμη το περιθώριο…

Βεβαίως. Όταν έχουμε μια περίπτωση πολύ σοβαρή, που το επιτρέπει και ο Νόμος… αυτές είναι μια άλλη κατηγορία. Και δεν μπορώ να μπω στη θέση αυτών των γυναικών. Πρέπει να το βιώσεις για να δεις πώς σκέφτεσαι, πώς αποφασίζεις. Δεν νομίζω ότι θεωρητικά μπορείς να απαντήσεις «ναι» ή «όχι».

Έχεις συναντήσει ή ξεγεννήσει μητέρα που να αναμένει παιδάκι με σημαντικά προβλήματα υγείας;

Ναι, ναι. Πάνω από μια φορά. Όταν ήμουν έγκυος στο πρώτο μου παιδί, πήγα να κάνω την πρακτική μου άσκηση στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, στη Θεσσαλονίκη. Είχε τότε πτέρυγα με παιδιά, με μεγάλα προβλήματα. Κάποια ήταν εγκαταλελειμμένα από τους γονείς. Ένα παιδάκι δεν είχε χεράκι, δεν είχε ποδαράκι… Τρεφόταν με τραχειοστομία. Ήταν πολλά τα θέματά του. Η μανούλα ήταν εκεί, συνέχεια. Κι εγώ έγκυος ούσα, ήμουν ακόμη πιο ευαίσθητη, και με την άγνοια της ηλικίας και τις ορμόνες στο κόκκινο τόλμησα και τη ρώτησα… «Παρακαλούσα 20 χρόνια για ένα παιδί. Και μου το έδωσε ο Θεός έτσι… Είναι το παιδί μου, δεν με νοιάζει». Συνήθως τέτοιες αποφάσεις παίρνουν γυναίκες που είναι πολύ θεοσεβούμενες. Που δεν μπορούν να διανοηθούν τη διακοπή μιας εγκυμοσύνης. Λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων. Είναι αυτό που τις αποτρέπει από την άμβλωση και τους δίνει τη δύναμη να συνεχίσουν. Και μετά, είναι σημαντικό να διαχωρίσεις τι πρόβλημα έχει το παιδί. Άλλο ένα παιδάκι να είναι τετραπληγικό, να μην έχει χεράκι, ποδαράκι, και άλλο να έχει σύνδρομο Down.

Όσο υφίσταται μητρικό ένστικτο, τόσο υφίσταται και το πατρικό

Θεωρείς ότι υπάρχει πατρικό ένστικτο; Σηκώνει μεγάλη συζήτηση βέβαια…

Στα χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά, έχω ζήσει αυτή τη μαγεία… Έχει αλλάξει ο τρόπος ανατροφής των αντρών και βλέπω ότι πράγματι έχουν πατρικό ένστικτο! Όταν εγώ ήμουν νέα κοπέλα, οι άντρες ήταν ντροπή να ασχολούνται με το μωρό. Στην επαρχεία κιόλας. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, επειδή άλλαξε η ανατροφή των αντρών, και αφήσαμε τους γιους μας να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, τελικά μια χαρά πατρικό ένστικτο έχουν. Τους βλέπεις και στα Μαθήματα Τοκετού που έρχονται και συμμετέχουν, ότι ο μπαμπάς είναι αυτός που θα κάνει τις περισσότερες ερωτήσεις, που έχει το μεγαλύτερο άγχος… Αλήθεια. Και το βλέπεις και στη διάρκεια του τοκετού, πόσα θέλει να ξέρει, πόσο θέλει να συμμετέχει! Όσο υφίσταται μητρικό ένστικτο, τόσο υφίσταται και το πατρικό.

Πες μου κάποια τρυφερά περιστατικά που ξεχωρίζεις από εγκυμοσύνες ή γέννες, στις οποίες συμμετείχες. Κάτι που να σε «λύγισε»…

Τι να σου πρωτοπώ… Τι να ξεχωρίσω… Έχω ένα πάρα πολύ πρόσφατο. Ένα κορίτσι με πολύ δύσκολη εγκυμοσύνη. Που σε αρκετά πρόωρο στάδιο άρχισε να έχει συσπάσεις και φοβήθηκε ότι θα γεννήσει νωρίς. Νοσηλεύτηκε πολύ καιρό. Ήρθαμε πολύ κοντά! Ένα κορίτσι, που ήταν παιδί. Δεν ήταν ώριμη γυναίκα, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει όλο αυτό. Με έναν σύζυγο, άγγελο-προστάτη της. Δεν μπορείς να φανταστείς. Την τρυφεράδα και την υποστήριξη… Άφησε τη δουλειά του, πήρε 1 μήνα άδεια για να είναι δίπλα της και να της κρατά το χέρι! Καταπληκτικό.

Στην Αμερική, οι άντρες δικαιούνται μέχρι και 3 μήνες άδεια πατρότητας!

Και εδώ τους δίνουν, άδεια 2 βδομάδων.

Ναι;

Ναι, εδώ και 2 χρόνια. Είναι φανταστικό το ότι ο μπαμπάς μπορεί να μείνει κοντά στη μαμά. Στην κλινική και στο σπίτι.

Ναι, και το βιώνουν όλο αυτό μαζί!

Ναι! Και εγώ στα μαθήματα, αυτό είναι το πρώτο πράγμα που λέω: Ό,τι ζήσετε, να το ζήσετε μαζί. Να μάθετε να φροντίζετε το παιδί σας οι δυο σας. Και να μην αφήνετε χώρο για τους τρίτους.

Εννοείς το σόι;

Τα πάντα! Στα παλιά τα χρόνια, που δεν ερχόταν κοντά μας ο άντρας να βοηθήσει με τα παιδιά μας -λόγω ηθών-, μας βοηθούσε κάποια έμπειρη μαμά, πεθερά, αδερφή… Ο μπαμπάς έμενε στη γωνία. Και, εκτός του ότι δεν χαιρόταν το μεγάλωμα του παιδιού, ζήλευε! Ζήλευαν σαν μωρά παιδιά οι άντρες.  

Πάντως θυμάμαι και στα νεότερα χρόνια, ο μπαμπάς να μην θέλει να μπει στην αίθουσα τοκετού…

Γιατί έτσι τους αναθρέψαμε!

Οι μισοί μπαμπάδες λιποθυμάνε… (στην αίθουσα τοκετού)

Είτε γιατί φοβόντουσαν…

Ε, και τώρα φοβούνται! Συγνώμη, αλλά οι μισοί μπαμπάδες λιποθυμάνε…

Αλήθεια λες; (γέλια)

Ναι! Μην το συζητάς.

Υπάρχουν και μέλλουσες μαμάδες που έρχονται μόνες τους;

Έχει, βεβαίως. Όχι μόνο άγαμες. Έχω κάνει τοκετό με κοπέλα, της οποίας ο άντρας δούλευε στο εξωτερικό. Έσπασαν τα νερά της και δεν πρόλαβε να έρθει ο άνθρωπος. Και κάναμε τον τοκετό μέσω Skype! Περπατούσαμε, κάναμε τις ασκήσεις μας, κάναμε ό,τι έπρεπε κι εκείνος ήταν στο Skype, δεν μπορούσε να έρθει ο άνθρωπος. Μετά την οικονομική κρίση, έχει πολλά τέτοια ζευγάρια που οι άντρες λείπουν στο εξωτερικό. Ή που η γυναίκα είναι στο εξωτερικό. Υπάρχει, επίσης, μια κατηγορία γυναικών, που επιλέγουν να κάνουν παιδί μόνες τους! Αυτές θα έρθουν με τη μαμά τους, συνήθως.

Για πες μου για αυτή την κατηγορία.

Είναι μεγάλη αυτή η κατηγορία. Θα έρθουν με τη μαμά τους, με την κολλητή τους…

Είναι μεγάλη αυτή η κατηγορία, λες!

Ναι. Όταν μια γυναίκα φτάσει σε μια ηλικία τέτοια, που δεν έχει πια χρονικά περιθώρια, κοντεύει, και δεν φαίνεται στον ορίζοντα ο ιδανικός άντρας… Ή που ξέρει ότι δεν θα ταιριάξει εύκολα με έναν άντρα… Οι γυναίκες καριέρας. Ή οι γυναίκες που επιλέγουν να αγαπούν γυναίκες! Είναι κι εκείνες μια μεγάλη κατηγορία. Αυτές, λοιπόν, θα έρθουν με τη μαμά τους, με την κολλητή τους. Και μερικές, πολύ γενναίες, θα έρθουν μόνες τους!

Όταν γεννάς και στην αίθουσα είναι η μητέρα σου, με το που την βλέπεις, βάζεις τα κλάματα. Παύεις να είσαι δυνατή!

Συμπεριφέρεται διαφορετικά η μέλλουσα μαμά που έρχεται να γεννήσει μόνη της;

Ναι. Συμπεριφέρεται πολύ ώριμα. Ειδικά σε σχέση με μια μαμά που έχει τους πάντες γύρω της, να την νταντεύουν, 9 μήνες στην εγκυμοσύνη. Ξέρεις ότι στα Μαθήματα Τοκετού, δίνω μάχη με τις κοπέλες να μην έρθουν, όταν γεννήσουν, με όλο το σόι; Γιατί δεν τις αφήνουν να είναι συγκεντρωμένες, να κάνουν όσα τους έχω διδάξει ώστε να βοηθήσουν τον εαυτό τους… Όταν βλέπουμε τη μητέρα μας, συνήθως λυγίζουμε. Στη μητέρα μας έχουμε μάθει να πηγαίνουμε, από μικρά, για να μας προστατεύσει, για να «κλαφτούμε». Ε, την ίδια αντίδραση έχεις και όταν γεννάς και στην αίθουσα είναι η μητέρα σου. Με το που την βλέπεις, βάζεις τα κλάματα. Παύεις να είσαι δυνατή! Οπότε δίνω μία τεράστια μάχη να μην φέρνουν τη μητέρα τους όταν έρχονται… Δύσκολο στην Κύπρο. Λίγο πιο εύκολο στην Ελλάδα.

Είναι πιο εύκολο λες στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα είναι λίγο πιο ανεξάρτητες οι κοπέλες. Εδώ, είναι τέτοια η κουλτούρα, που η οικογένεια είναι ασφυκτικά γύρω από τους ανθρώπους. Οι περισσότερες γυναίκες στην Κύπρο είναι γυναίκες-μωρά. Έρχονται να γεννήσουν και όπως ανοίγει η πόρτα του ασανσέρ, βγαίνει πρώτα η μαμά της, μετά η κοπέλα και τελευταίος ο σύζυγος με την βαλίτσα! Στάνταρ.

Μία βαλίτσα;;

Εντάξει, όσες… (γέλια)

Κάποιο αστείο περιστατικό που έγινε είτε κατά τη διάρκεια των Μαθημάτων Τοκετού είτε κατά τη διάρκεια της γέννας, και θες να μοιραστείς μαζί μας;

Στα Μαθήματα, το μεγάλο γέλιο είναι όταν έρχεται η κοπέλα με τον άντρας της και τη μητέρα της! Εκεί είναι το πανηγύρι. Γιατί η μητέρα θέλει να έχει τον πρώτο ρόλο. Πριν από τον άντρα! Δηλαδή δείχνω τι θα κάνει η κοπέλα, τι θα κάνει ο σύζυγος, και πετάγεται η μητέρα-πεθερά και λέει «Εγώ θα το κάνω!». (γέλια)

Η μητέρα της εγκύου, η πεθερά δηλαδή, αναλαμβάνει τον ρόλο του συζύγου και τον πετά εκτός! Στο δικό του «παιχνίδι»…

Ακριβώς. Αποκλεισμός κανονικός.

Και ο σύντροφος, ο σύζυγος, πώς αντιδρά;

Ε… Αν ο σύντροφος είχε αντιδράσει, δεν θα ερχόταν ποτέ στα μαθήματα η μητέρα-πεθερά. Όταν ο σύντροφος δέχεται να έρθει η μητέρα στα μαθήματα, έχει παραδοθεί.

Μάλιστα

Και κάθεται εκεί, σε μια γωνιά. Δεν μιλάει… Και η μητέρα της κοπέλας, αναλαμβάνει τον ρόλο του συζύγου.

Και κατά τη διάρκεια της γέννας;

Εντάξει, εκεί έχουμε δει ΤΑ ευτράπελα. Σύζυγος που φορά κάμερα στο μέτωπο για να μη χάσει κανένα στιγμιότυπο… Κοπέλες που έχουν φέρει φωτογράφο, να φωτογραφήσει τη γέννα!

Επιτρέπεται;

Κανονικά όχι. Αλλά στον ιδιωτικό τομέα, όλα επιτρέπονται και όλα απαγορεύονται. Ξέρεις τώρα… Αλλά μιλώ για μια τόσο προσωπική στιγμή, που είσαι απόλυτα εκτεθειμένη. Και να έχεις τώρα απέναντί σου έναν φωτογράφο, να φωτογραφίζει… Που αυτό, εμείς κανονικά, δεν το επιτρέπουμε ούτε στον σύζυγο να το βλέπει! Ο σύντροφος της κοπέλας κανονικά κάθεται σε μία θέση που να μην μπορεί να δει τι γίνεται… δεν υπάρχει λόγος. Γιατί αυτό το ζευγάρι, θα πρέπει να ξαναγίνει ζευγάρι στην πορεία. Να κάνει έρωτα, να ποθήσει ο ένας τον άλλο.

Υπονοείς, δηλαδή, ότι εάν ο σύντροφος δει ωμά τη διαδικασία του τοκετού, θα πάψει να επιθυμεί ερωτικά την σύντροφο;

Όχι κατ’ανάγκη, αλλά δεν υπάρχει και λόγος να την δει. Ο ρόλος του είναι να της κρατά το χέρι, να της ψιθυρίσει λόγια ενθαρρυντικά…

Κατά τη διάρκεια του τοκετού, η γυναίκα είναι που καθορίζει τα πάντα

Έχει υπάρξει άντρας που να επιμείνει ότι «θέλω να δω όλη τη διαδικασία»;

Ναι, βεβαίως. Και εάν η γυναίκα είναι οκ με αυτό… Γιατί κατά τη διάρκεια του τοκετού, η γυναίκα είναι που καθορίζει τα πάντα. Εκείνη είναι η βασίλισσα της ημέρας. Αν η γυναίκα νιώθει άνετα με αυτό, οκ.

Υπάρχουν και γυναίκες που υπερβάλλουν, π.χ. στη διακόσμηση του δωματίου;

Α, καλά… Από υπερβολές άλλο τίποτα. Έχει συμβεί να βγει η γυναίκα από καισαρική και να την περιμένουν η μακιγιέζ και η κομμώτρια να τη φτιάξουν για να φωτογραφηθεί. Συνήθως τοπ σε αυτές τις υπερβολές είναι όσοι έρχονται από την άλλη πλευρά, τα κατεχόμενα. Έρχονται, στολίζουν όλο το δωμάτιο, την πόρτα, στρώνουν τραπέζια… Εντάξει, η κουλτούρα τους είναι πιο «στρασάτη». Θα στολίσουν οπωσδήποτε την πόρτα τους με έναν μεγάλο φιόγκο. Θα στήσουν ένα τραπέζι με κεράσματα. Στολίζουν το σύμπαν… αλλά κιτς, θα έλεγα.

Μέσα στο δωμάτιο αυτά;

Ναι! Ενώ οι πραγματικά διάσημες, θα φροντίσουν να το ζήσουν, απλά, χωρίς θόρυβο, χωρίς να εμπλακεί καθόλου ο Τύπος.

Πες μου και για τα Μαθήματα Τοκετού. Τα κάνεις μέσα στην Κλινική;

Ναι. Όμως δέχομαι και κοπέλες που δεν θα γεννήσουν σε εμάς. Είναι Μαθήματα Προετοιμασίας Τοκετού. Το πρώτο πράγμα που αγχώνει τη μανούλα είναι το πώς θα καταλάβει ότι γεννάει! Τα σημάδια του τοκετού.

Ποια είναι τα σημάδια του τοκετού λοιπόν;

Τα σημάδια του τοκετού είναι να έχει συσπάσεις μια γυναίκα -θα της δείξεις φυσικά τι είναι οι συσπάσεις, θα της εξηγήσεις… Οι περισσότεροι νομίζουν ότι το πιο σύνηθες σημάδι είναι να σπάσουν τα νερά μιας γυναίκας, γιατί αυτό είναι το πιο εντυπωσιακό και το χρησιμοποιούν στις ταινίες και στα βιβλία, όμως αυτό είναι το μικρότερο ποσοστό. Και μπορεί μια γυναίκα να δει ένα σημαδάκι κόκκινο, που σημαίνει ότι έχει αρχίσει ο τράχηλος και διαστέλλεται. Αυτή είναι η πρώτη αγωνία. Προσπαθώ στα μαθήματά μου να διατηρήσω μια σειρά, πώς θα βιώσει μια γυναίκα την γέννα. Ότι θα δει αυτά τα σημάδια, θα έρθει στην Κλινική, θα την κρατήσουμε και θα γεννήσει. Και μετά τα σημάδια, πώς μπορεί να το αντιμετωπίσει: Αναπνοές και ασκήσεις, ούτως ώστε να μικραίνει ο χρόνος αναμονής και να βοηθάμε και το μωρό να μένει δυνατό, δίνοντας οξυγόνο την ώρα που το πιέζει το σώμα να κατέβει. Ώστε να κάνει το μωρό αυτό που πρέπει να κάνει. Γιατί μην ξεχνάς ότι το μωρό, κατεβαίνοντας προς τα κάτω για να γεννηθεί, περνά από έναν χώρο όπου ίσα-ίσα χωρά. Δεν είναι εύκολο ούτε για το ίδιο. Άρα αν η μαμά ξέρει πώς να αναπνεύσει, πώς να φερθεί, το κρατά δυνατό και μαζί τους παλμούς του, ώστε να μην ανησυχήσουμε και πούμε ότι πρέπει να κάνουμε καισαρική. Μετά, τις μαθαίνω πώς να εξωθήσουν σωστά, για να βοηθήσουν τον εαυτό τους να το κάνουν πολύ γρήγορα. Και φυσικά, αν το θέλουν, τον θηλασμό. Μεγάλο κομμάτι και αυτό.

Η καισαρική είναι τρόπος να σώσουμε τη μητέρα ή το παιδί όταν κινδυνεύουν οι ζωές τους!

Πες μου για τον φυσιολογικό τοκετό και την καισαρική. Έχω θυμώσει με το θέμα «καισαρική», αν και είμαι έξω από τον χορό…

Πάρα πολύ καλά κάνεις! Είναι απαράδεκτο και αδικαιολόγητο. Είναι λάθος! Η καισαρική είναι τρόπος να σώσουμε τη μητέρα ή το παιδί όταν κινδυνεύουν οι ζωές τους! Όχι το να πάω να κάνω την καισαρική, γιατί βαριέται ο γιατρός μου ή γιατί μια φίλη μου πρότεινε «Γιατί να περάσεις πόνους; Κάνε μια καισαρική να τελειώνεις». Αυτά όλα είναι έγκλημα. Και για τον εαυτό σου…

Για εξήγησέ το μου αυτό. Γιατί είναι έγκλημα η καισαρική;

Μια γυναίκα όταν γεννά φυσιολογικά, 2 ώρες αφότου γεννήσει είναι σαν εμάς.

Στο σώμα της ή στην ενέργειά της;

Σε όλα της. Έχει γεννήσει, έχουν περάσει 2 ώρες, έχουν παρέλθει όλοι οι κίνδυνοι, μπορεί να φάει, να περπατήσει, να καπνίσει αν καπνίζει, να φύγει. Στην Αγγλία δεν τις κρατάνε τις γυναίκες παραπάνω από 1 μέρα.

Τότε γιατί είναι τόσο μόδα η καισαρική; Μπαίνει το οικονομικό όφελος στη μέση;

Αυτό είναι το λιγότερο. Η ευκολία, θα έλεγα. Υπάρχει ο μύθος ότι γλιτώνω τους πόνους του τοκετού…

Τους γλιτώνεις όντως;

Μετά;! Τους γλιτώνεις πριν, τι γίνεται όμως μετά; Μια γυναίκα που έχει κάνει καισαρική, έχει 7 στρώσεις ράμματα για να φτάσουμε στο δέρμα. Αυτά τα ράμματα πονάνε. Και η γυναίκα καλείται να φροντίσει το μωρό της, πονώντας… Μιλάμε για μια λαπαροσκοπική εγχείρηση. Ο πόνος είναι αρκετός και η υπάρχει, επίσης, δυσκολία στην κίνηση, μετά.  

Γίνεται επαρκής ενημέρωση στη μέλλουσα μαμά όταν έρχεται στην κλινική;

Εντάξει, αν έρθει και μιλήσει σε εμένα, δεν υπάρχει περίπτωση να μην την ενημερώσω. Καταρχήν, η γυναίκα πρέπει να γνωρίζει ότι κατά τη διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού, όσο το μωρό κατεβαίνει για να βγει φυσιολογικά, το πνευμονάκι του -που είναι γεμάτο νερό γιατί δεν το χρησιμοποιεί όσο είναι μες στην κοιλιά- στεγνώνει. Και όταν βγαίνει, αναπνέει πολύ εύκολα. Ένα μωρό καισαρικής, που βγαίνει απευθείας, πόσο εύκολα θα αναπνεύσει; Δεν είναι άδικο για το παιδί σου αυτό;

Λες, δηλαδή, ότι η διαδικασία της καισαρικής μπορεί να αφήσει κάποιο χρόνιο πρόβλημα στο νεογέννητο;

Πρόβλημα, όχι οπωσδήποτε. Όμως, σίγουρα, ένα παιδί που βγαίνει με καισαρική, θα χρειαστεί λίγη υποστήριξη με την αναπνοή του, περισσότερη προσοχή.

Το πρώτο διάστημα…

Σαφώς. Τις πρώτες ώρες, τις πρώτες μέρες. Κάποια μωρά μπορεί να είναι εντάξει. Αλλά έχουμε ένα κάνουμε με ποσοστά. Εάν το εξηγήσεις αυτό στις μαμάδες, νομίζω…

Έχεις αλλάξει γνώμη μέσω της ενημέρωσης σε μαμάδες που είχαν αποφασίσει τοκετό με καισαρική;

Πολλές. Η δουλειά της μαίας αυτή θεωρώ ότι θα έπρεπε να είναι.

Υπάρχει μια κατηγορία γιατρών που σκέφτεται… «να κάνουμε μια καισαρικούλα, να τελειώνουμε, προγραμματισμένα»

Ο γιατρός της, ο γυναικολόγος της μέλλουσας μαμάς πού στέκεται σε αυτό;

Αυτό είναι ένας μεγάλος πόνος, ένα μεγάλο πρόβλημα… Γιατί από τη μία υπάρχουν γιατροί που επιθυμούν οι γυναίκες να γεννάνε φυσιολογικά και δεν υπολογίζουν τον χρόνο που «ξοδεύουν», υπάρχει όμως και μια κατηγορία γιατρών που σκέφτεται… «να κάνουμε μια καισαρικούλα, να τελειώνουμε, προγραμματισμένα».

Και περισσότερους τοκετούς στο πρόγραμμα, έτσι. Οικονομικά, μιλώντας, χρεώνονται οι δύο διαδικασίες το ίδιο;

Σαφώς και όχι. Μια καισαρική είναι πιο ακριβή.

Από την άλλη, βέβαια, το επιχείρημα των γυναικών -πέραν του φόβου του πόνου- είναι ότι ένας φυσιολογικός τοκετός μπορεί να διαρκέσει 8-12 ώρες, ενώ με την καισαρική γεννάνε σε μόλις 1-1½ ώρα. Δεν το δέχεσαι;

Ε μα, σε αυτή την «ταλαιπωρία» πατάνε όσοι είναι υπέρμαχοι της καισαρικής. Μετά όμως; Ναι, ο φυσιολογικός τοκετός είναι μια μικρή ταλαιπωρία, και; Μετά όμως;

Πες μου αν συμφωνείς με το εξής που έχω διαβάσει: Τα παιδιά που γεννιούνται φυσιολογικά, έχουν μεγαλύτερο «δέσιμο» με τη μαμά τους, από τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική.

Δεν μπορώ να εκφέρω άποψη, δεν το γνωρίζω. Λάβε υπόψη σου, όμως, ότι μια γυναίκα που θα γεννήσει φυσιολογικά μπορεί σε βάθος χρόνου να κάνει 5, ακόμη και 8, παιδιά. Μια γυναίκα που γεννά με καισαρική, μπορεί να κάνει μέχρι τρεις! Μετά γίνεται επικίνδυνο… Από ένα σημείο και μετά, εκεί που ράβεις, μπορεί να σκιστεί…

Δεν γνωρίζω, βέβαια, πόσες γυναίκες επιθυμούν συνειδητά να κάνουν πάνω από 3 παιδιά

Ναι, δεν είναι αυτό το θέμα. Το θέμα είναι ότι η γυναίκα έχει την ευκαιρία να κάνει ό,τι θέλει με το σώμα της.

Έχεις γίνει μάρτυρας σε περιστατικό θνησιγένειας; Να γεννηθεί, δηλαδή, ένα βρέφος νεκρό;

Ναι… (παύση) Αυτό είναι το πιο άσχημο πράγμα που μπορεί να βιώσει μια μαία, θεωρώ. Για τη γυναίκα δεν μπορώ καν να το φανταστώ. Με βρίσκεις σε μια χρονιά που έχω ήδη βιώσει 4 τέτοιες περιπτώσεις….

Να μπαίνεις σε ένα δωμάτιο, να βρίσκεις ένα κορίτσι που κλαίει, γιατί έχει κάνει 7 εξωσωματικές και το μωρό της πέθανε…

Οπότε εσύ συμμετέχεις και σε αυτά τα περιστατικά…

Ναι. Το συγκλονιστικό είναι ότι αυτές οι γυναίκες γεννάνε κανονικά τα μωρά τους. Νομίζω ότι έκανα μία εβδομάδα να συνέλθω… Γιατί, εκτός του ότι πρέπει να κάνεις τη δουλειά σου ως μαία, πρέπει να στηρίξεις την ψυχή αυτής της γυναίκας. Και για αυτό, δίνεις από την δική σου ψυχή κομμάτι, δεν γίνεται αλλιώς. Δηλαδή, να μπαίνεις σε ένα δωμάτιο, να βρίσκεις ένα κορίτσι που κλαίει, γιατί έχει κάνει 7 εξωσωματικές και το μωρό της πέθανε… 29 εβδομάδων. Παραπάνω από την μέση εγκυμοσύνη. Να έχει δίπλα της την οικογένειά της να της λέει «μην κλαις!». Κι εσύ να πρέπει να μπεις στο δωμάτιο και να πεις στην οικογένεια: «Περάστε όλοι έξω, τώρα!». Και γυρνώντας στην κοπέλα να πρέπει να της πεις: «Γεια σου, με λένε Ευδοκία, κλάψε όσο θέλεις…». (παύση)

Λαμβάνετε, οι επαγγελματίες, κάποια ψυχολογική υποστήριξη;

Όχι. Αλλά αυτό το περιστατικό δεν θα το αντιμετωπίσει σίγουρα μια νέα μαία.

Εννοείς, δεν θα της το αναθέσουν…

Εννοείται. Σε μια κοπελίτσα 25-30 χρόνων… Είδες, σου είπα στην αρχή ότι όλο αυτό το επέλεξα για τη Χαρά! Για τα μπαλόνια, τα αρκουδάκια… Και ξαφνικά αντιμετωπίζεις αυτό και γίνεσαι κομμάτια. Θέλεις μεγάλη υποστήριξη μετά. Και αν σου πω πού βρήκα την υποστήριξη, θα μείνεις άναυδη…

Για πες!

Έφυγα από τη δουλειά και πήγα στο πανεπιστήμιο, είχα μάθημα. Διδάσκω στο Frederick μια φορά τη βδομάδα. Στο τμήμα της Νοσηλευτικής, τους κάνω το Εργαστήρι της Μαιευτικής. Έφυγα, πήγα νωρίτερα στο πανεπιστήμιο και είπα να καθίσω στο κυλικείο να πιώ έναν καφέ, να συνέλθω λίγο. Ε, ήρθαν κοντά μου οι μαθητές μου, με ρώτησαν τι έχω και εγώ άρχισα να κλαίω. Το τι υποστήριξη μου έδωσαν αυτά τα παιδιά… (παύση) …δεν μπορείς να φανταστείς.

Τι σε ξεκουράζει μετά από βάρδια;

Το διάβασμα. Α, και εδώ και 6 μήνες, κάνω γιόγκα! Είναι η σωτηρία μου. Για να ξεκουραστώ, να γυμναστώ, να φτιάξω τη διάθεσή μου… ό,τι χρειάζομαι. Πρέπει να μπορείς να κάνεις ασκήσεις αναπνοής για να χαλαρώσεις, να μπορέσεις να κοιμηθείς. Γιατί την επομένη, θα ξαναπάς δουλειά. Αυτό δεν αλλάζει!

Έχεις βάλει κάποιο χρονικό όριο, μέσα στο οποίο θα σταματήσεις τους τοκετούς για να εστιάσεις αμιγώς στο εκπαιδευτικό κομμάτι;

Ναι. Θέλω φέτος, στα 55 μου, να σταματήσω την Κλινική. Θα ήθελα να γίνεται σωστά όλο αυτό που τώρα γίνεται λάθος στην Κύπρο: Να γνωρίζεις τη γυναίκα όταν πρέπει να κάνει τα Μαθήματα Τοκετού και όχι στις 30 εβδομάδες που είναι πάρα πολύ αργά… Να συμβαίνει και εδώ, ό,τι στην Αγγλία ή την Γερμανία που γνωρίζεις την κοπέλα μετά τον 3^ο μήνα. Και να συνοδεύεις την κοπέλα σε όλη της την εγκυμοσύνη. Γιατί η μαία δεν είναι χρήσιμη μόνο στα Μαθήματα Τοκετού. Και η ίδια η εγκυμοσύνη είναι ένα δύσκολο κομμάτι. Δηλαδή, όταν μια γυναίκα μένει έγκυος, βιώνει μια τεράστια ορμονική αλλαγή, αλλάζει η ψυχολογία της. Πρέπει να μάθει πώς να τρώει, πώς να κινείται, πώς να γυμνάζεται. Στο εξωτερικό αυτό τον ρόλο, αυτή τη βοήθεια τη δίνει η μαία. Στην Κύπρο, ο κλήρος πέφτει στον γυναικολόγο. Του τηλεφωνεί η έγκυος και τον ρωτά: «Μπορώ να κάνω σεξ;», «Μπορώ να κολυμπήσω;»…

Σε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη, η γυναίκα βάζει από 9 έως 12, άντε 14 κιλά. Από κει και πέρα, είναι λαιμαργία…

Για διαφώτισέ μας για τα κιλά της εγκυμοσύνης. Άλλες γυναίκες βάζουν πολλά, άλλες λίγα. Έχει να κάνει με το πόσο προσέχουν, είναι κάτι οργανικό;

Όχι, όχι. Είναι πολλά. Δηλαδή, μια κοπέλα που είναι πολύ αδύνατη, θα βάλει αναγκαστικά κάποια κιλά παραπάνω, γιατί το σώμα πρέπει να αναπληρώσει αυτό που του λείπει. Σε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη, η γυναίκα βάζει από 9 έως 12, άντε 14 κιλά. Από κει και πέρα, είναι λαιμαργία… Είναι η άνεση του ότι «μπορώ να φάω ό,τι θέλω».

Το άλλοθι!

Ναι, ακριβώς, το άλλοθι. Οι γυναίκες βάζουν συνήθως πολλά κιλά στις πρώτες εγκυμοσύνες. Στην δεύτερη εγκυμοσύνη δεν μπορείς να βάλεις πολλά κιλά, γιατί έχεις να φροντίσεις το πρώτο παιδί. Αλλά στις πρώτες εγκυμοσύνες ξεφεύγουν αρκετές γυναίκες.

Αυτό το «μου μύρισε σουβλάκι, σοκολάτα, σκορδαλιά…» ισχύει;

Δεν μπορώ να πω με σιγουριά. Νομίζω είναι στυγνή εκμετάλλευση! (γέλια)

Ισχύει ότι οι εγκυμονούσες έχουν μεγαλύτερη επιθυμία για σεξ;

Στο 2^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης πολλές γυναίκες νιώθουν μεγαλύτερη επιθυμία για σεξ, γιατί ανεβαίνουν οι ορμόνες που δημιουργούν αυτή την αίσθηση. Έχει περάσει το 1^ο τρίμηνο με τις ναυτίες. Στο 3^ο τρίμηνο, η γυναίκα είναι πια πολύ κουρασμένη.

Επιτρέπεται η σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Βεβαίως, μέχρι και τελευταία στιγμή, αρκεί να μην έχεις κανένα πρόβλημα. Και φυσικά, με τρόπο γλυκό.

Είχα διαβάσει ότι το φύλο του μωρού επηρεάζεται από τη στάση κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής… Μύθος;

Τελείως.

Είσαι σίγουρη;! (γέλια)

Είναι καθαρά θέμα χρωμοσωμάτων και εξαρτάται αποκλειστικά από τον άντρα.

Έχει εξελιχθεί η Μαιευτική;

Στα χρόνια που έζησα εγώ και μέχρι σήμερα, έγιναν τεράστιες αλλαγές στη Μαιευτική. Όπως είναι η επισκληρήδιος που απάλλαξε τις γυναίκες από τον πόνο. Το ίδιο με τις αναπνοές και τα Μαθήματα Τοκετού, που διαδόθηκαν και βοηθάνε πραγματικά. Το σώμα και κυρίως, το μυαλό. Γιατί το μυαλό τα κάνει όλα!

Αρκετές γυναίκες φοβούνται κατά την εγκυμοσύνη ότι θα αλλάξει το σώμα τους. Μπορούμε πάντοτε να το επαναφέρουμε;

Όχι. Αν μια γυναίκα βάλει 30 κιλά, σαφώς δεν θα επαναφέρει το σώμα της. Αν μια γυναίκα φροντίσει να βάλει τα κιλά που χρειάζεται… Ένα μωρό ζυγίζει περίπου 3 κιλά. Συν ένα, ενάμιση κιλό το αμνιακό υγρό. Συν ο πλακούντας. Όλα αυτά, είναι περίπου 7 κιλά! Δηλαδή αν μια γυναίκα βάλει 10 κιλά, σημαίνει ότι έβαλε πραγματικά 3 κιλά… Τίποτα. Μια γυναίκα με δίδυμα, θα κάνει ραγάδες, δεν γίνεται… Μια γυναίκα που θα κάνει καισαρική, θα είναι πιο χαλαρή η κοιλιά της.

Η εξωσωματική είναι πια μια πολύ συνηθισμένη διαδικασία, γιατί έχει αλλάξει ο χρόνος που η γυναίκα αποφασίζει να κάνει παιδιά

Μίλησέ μου για την εξωσωματική

Η εξωσωματική είναι, πια, μια πολύ συνηθισμένη διαδικασία, γιατί έχει αλλάξει ο χρόνος που η γυναίκα αποφασίζει να κάνει παιδιά. Η γονιμότητα της γυναίκας δυστυχώς μετά τα 30 πέφτει δραματικά. Μέχρι βέβαια να φτάσουμε την εξωσωματική που είναι η «ύστατη» λύση, υπάρχουν και άλλα στάδια, υποβοήθησης. Όπως συμβαίνει με την σπερματέγχυση, όταν δηλαδή το σπέρμα του άντρα είναι λίγο αδύναμο και πρέπει εμείς να τοποθετήσουμε το σπέρμα στη γυναίκα. Είναι ένα βήμα πιο ήπιο.

Κάποτε λέγανε ότι μια γυναίκα είναι μεγάλη στα 40 της για να τεκνοποιήσει. Έχει αλλάξει αυτό το «όριο», αυτό το ταμπού;

Βεβαίως. Εντελώς. Όταν μια γυναίκα κάνει το πρώτο της παιδί στα 38, το θεωρούμε απολύτως φυσιολογικό.

Μέχρι ποια ηλικία θα έλεγες ότι είναι «φυσιολογικό» ή ακίνδυνο να τεκνοποιήσει μια γυναίκα;

Εγώ θα έλεγα… όποτε θέλει! Αλήθεια τώρα. Μου φαίνεται κακό, μια γυναίκα να προσπαθεί χρόνια να κάνει ένα μωρό, και να στέκεται εμπόδιο η σκέψη ότι μετά από 20 χρόνια θα είναι ίσως -τι;- πολύ μεγάλη για να είναι μαμά του… Ή ότι μπορεί να πεθάνει. Και ποιος μας λέει ότι εγώ που έκανα μικρή παιδί, δεν θα μπορούσα να είχα πεθάνει;; Έχω δει γυναίκα να κάνει παιδί στα 52 της!

Ναι, αλλά αντικειμενικά, οργανικά, όταν το παιδί της θα είναι 18 χρόνων, όταν θα ενηλικιώνεται, αυτή η γυναίκα θα πατάει τα 70!

Ε και; Μετά τα 18 το παιδί θα πρέπει να είναι αυτόνομο πια. Ας το κάνει η γυναίκα και ας το χαρεί. Σίγουρα στα 50 θα είναι μια υπέροχη μαμά, δοσμένη στο παιδί της.

Νομικά δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός, ηλικιακός;

Τίποτα. Η πρώτη εξωσωματική που έγινε γνωστή στην Ελλάδα αφορούσε εκείνη τη γυναίκα από τη Ρόδο, που έκανε το πρώτο της παιδί στα 62 της, τα δίδυμά της. Είχε κάνει πάταγο. Έπεσαν να την «φάνε». Και έζησε η γυναίκα μέχρι τα βαθιά γεράματα…

Υπάρχουν στο Facebook πάρα πολλές μαμαδο-ομάδες… Και κατά καιρούς διαρρέουν διάφορα τραγελαφικά ερωτήματα αλλά και σχόλια-απαντήσεις.

Εντάξει, χτύπησες κόκκινο! Δαιμονίζομαι με αυτές τις ομάδες.

Αυτές οι μαμαδο-ομάδες στο Facebook, είναι το λιγότερο εγκληματικές

Διαβάζεις κάποια πράγματα που σε κάνουν να απορείς… «πειραγμένες» είναι; Αν, λέει, κάνω σεξ όταν έχω περίοδο, το παιδί θα «βγει»…

Κοκκινομάλλικο;! (γέλια) Αυτές οι μαμαδο-ομάδες στο Facebook, είναι το λιγότερο εγκληματικές. Με την έννοια ότι… μπαίνει μια μαμά στην Ομάδα, δηλώνει τα συμπτώματα του μωρού της και ρωτά τις υπόλοιπες τι να κάνει! Δηλαδή η ομάδα αυτή υποκαθιστά τον γυναικολόγο, τον παιδίατρο, τη μαία…

Εντάξει τώρα, να κάνω τον δικηγόρο του διαβόλου: Πες ότι έχεις έναν γιατρό που είναι μονίμως εξαφανισμένος. Τον έχεις ενοχλήσει 5 φορές και σε αποφεύγει. Είναι πολύ πιο εύκολο, μέσα σε δύο λεπτά, να γράψεις την ερώτηση και κυριότερα, να λάβεις απαντήσεις.

Και πώς θα ξεχωρίσεις την σωστή απάντηση από τις λάθος; Αυτό είναι το θέμα. Δεν έχουμε φίλτρο. 

Υποθέτω ότι εκεί πας με τα ποσοστά ομοφωνίας… και με τη λογική. Δεν ξέρω. Πάντως αρκετές ερωτήσεις έχουν να κάνουν ή με τη βλακεία ή με τη θρησκεία. «Απαγορεύεται ανύπαντρη κοπέλα που έχει περίοδο να επισκεφτεί το νεογέννητο»… Νέες κοπέλες, με αυτές τις «δεισιδαιμονίες», τις προκαταλήψεις, που γίνονται και μαμάδες! Είναι ανάμεσά μας…

Δεν μπορώ να το πιστέψω, αλήθεια. Έχω απογοητευτεί διαβάζοντας αυτά τα πράγματα από νέες κοπέλες, σε παραγωγική ηλικία. Όταν έρχεται ένα νέο ζευγάρι να κάνουμε μάθημα τοκετού, τους ζητάω να μην διαβάζουν τίποτα από αυτές τις  «δούλες», που έχουν δημιουργήσει ομάδες!

Σου έχει τύχει να αναλάβεις κάποια εγκυμονούσα, έντονα θρησκόληπτη ή με έντονες προκαταλήψεις;

Ναι, βεβαίως μου έχει τύχει. Όμως αν θες να είσαι μαία, με όλη την έννοια της λέξης, πρέπει να μπορείς να ελέγξεις τον εαυτό σου. Και όπως εκείνη έχει το… επιχείρημά της, έτσι εγώ έχω την επιστήμη μου.

Την δέχεται;

Αν δεν θέλει να την δεχτεί, δεν κάνω κουβέντα. Ο τοκετός, η εγκυμοσύνη, είναι φτιαγμένα τόσο μαγικά, τόσο τέλεια από τη Φύση, που δεν μπορεί κανείς να σταθεί απέναντι, να «εναντιωθεί». Να μου πει τι; Όταν μια γυναίκα γεννά, δεν τη γεννάω ούτε εγώ ούτε ο γιατρός της. Όταν ξεκινήσει ένας τοκετός, θα ολοκληρωθεί από μόνος του. Αν πάρεις μια γυναίκα και την αφήσεις σε ένα ερημονήσι, μπορεί να μη γεννήσει σε 8 ώρες, αλλά σε 18 θα γεννήσει!

Άρα λες ότι είναι προγραμματισμένο το σώμα μας…

Βεβαίως! Άρα όλα τα άλλα… είναι θεωρίες. Εμείς απλώς υποβοηθάμε.

Έχεις ξεγεννήσει εσύ επειδή καθυστέρησε ο γυναικολόγος;

Πολλές φορές. Τι νομίζεις, ότι προλαβαίνουν να έρθουν πάντοτε οι γιατροί; Εξάλλου, εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρο, ο φυσιολογικός τοκετός είναι δουλειά της μαίας! Το μαιευτικό κομμάτι, όχι το γυναικολογικό. Το μόνο μου άγχος είναι μη συμβεί ποτέ σε αεροπλάνο! (γέλια) Να σου πω ένα αστείο συμβάν; Κατεβαίνω κάτω, βάζω την έγκυο στο καροτσάκι -είναι το 2^ο μωρό της-, η οποία συνοδεύεται από σύζυγο στρατιωτικό, δύο μέτρα μπόι. Πάμε επάνω, στο μαιευτήριο. Νιώθει ότι θέλει να σπρώξει, ότι είναι έτοιμη, ζητώ από τον σύζυγο να με βοηθήσει να την βάλω πάνω στο κρεβατάκι και ο σύζυγος… λιποθυμά! (γέλια)

Να σου πω, εμπειρικά, στατιστικά, ξέρουμε εάν γεννιούνται περισσότερα κοριτσάκια ή αγοράκια;

Είναι με τις εποχές. Υπάρχουν εποχές που έχω περισσότερα ή μόνο αγόρια, άλλες που έχω περισσότερα ή μόνο κορίτσια…

Ποιους μήνες γεννιούνται τα περισσότερα μωράκια;

Είναι τα παιδιά του Αυγούστου! Που πάνε όλοι διακοπές. Και γεννιούνται Απρίλιο και Μάιο!

Α, σαν κι εμένα!

Ταυράκια, ναι! Και μετά είναι τα παιδιά που «συλλαμβάνονται» μόλις ξεκινήσουν τα κρύα: δηλαδή Νοέμβρη και Δεκέμβρη… Τα παιδιά του cocooning!

Παρθενάκια και Ζυγοί! (γέλια) Μου ακούγεται πολύ τρυφερό όλο αυτό.

Ναι, είναι οι εποχές που έχουμε την περισσότερη δουλειά.

Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μάστιγα!

Θα ήθελα να πούμε δυο πράγματα και για την επιλόχεια κατάθλιψη

Μάστιγα! Θέλω να σου πω ότι στα μαθήματά μου το αναφέρω πάντα, επειδή όσο πιο μικρός ένας τόπος τόσο περισσότερο «ντροπή» ή ταμπού θεωρούνται ακόμη οι ψυχικές ασθένειες… και οι κοπέλες εκφράζονται με δυσκολία. Άρα εγώ πάντα ψάχνω τα «σημάδια». Συμβαίνει μετά τη λοχεία, όταν πέφτουν οι ορμόνες. Όσο είναι ακόμη στην κλινική η κοπέλα, παρακολουθώ τις αντιδράσεις της. Υπάρχουν βαθμίδες: από τη δυσφορία μέχρι και το έγκλημα!Το πιο συνηθισμένο είναι να κάνει αυτά που πρέπει προς το μωρό της, αλλά να μην νιώθει χαρά κάνοντάς τα.

Τι μέτρα μπορείς να λάβεις ή τι υποστήριξη μπορείς να δώσεις σε μια νέα μαμά με σημάδια επιλόχειας κατάθλιψης;

Να σου πω ένα παράδειγμα: Έχω μια κοπέλα με δίδυμα, μικρά, λίγο πάνω από τα 2 κιλά. Αυτά τα παιδάκια δεν έχουν, δηλαδή, περιθώριο να χάσουν βάρος. Ζει στην Πάφο. Θηλάζει μέρα-νύχτα. Κι όταν δεν θηλάζει έχει επισκέψεις! Την βλέπω, και στα μάτια της υπάρχει θλίψη. Προσπαθώ μιλώντας της, εξηγώντας της την πραγματικότητα, να της αφαιρέσω όποια ενοχή μπορεί να νιώθει επειδή δεν τα καταφέρνει. Στις ήπιες μορφές, όταν δεν σου δίνει χαρά η φροντίδα του μωρού σου, η επιλόχεια κατάθλιψη τελειώνει στις 40 μέρες.

Άρα λες ότι εκεί λειτουργεί μεν το ένστικτο, ο «προγραμματισμός» μας, αλλά δεν υπάρχει ικανοποίηση, εκούσια, συνειδητή συμμετοχή, χαρά

Ακριβώς. Καλή μαμά είναι η χαρούμενη μαμά. Όταν αγκαλιάζεις το μωρό σου, τους 3 πρώτους μήνες νιώθει ό,τι νιώθεις! Ονομάζεται το 4^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Και φυσικά καταργεί ό,τι λέγανε παλιά: «Μην αγκαλιάζεις το παιδί, το κακομαθαίνεις». Αν λοιπόν εσύ αγκαλιάζεις μεν το μωρό σου, αλλά είσαι εκνευρισμένη, θα έχεις μια μαμά που κλαίει και ένα μωρό που ουρλιάζει. Δεν κάνεις τίποτα έτσι. Εγώ, λοιπόν, θα δω ποιο είναι το πρόβλημα. Και συνήθως, ο περίγυρος είναι το πρόβλημα. Λίγες είναι οι γυναίκες που έχουν πρόβλημα από πριν. Και αυτό, το ξέρεις ούτως ή άλλως. Αλλά ο περίγυρος δρα με μεγάλη πίεση στις λεχώνες, ειδικά στους μικρούς τόπους.

Όσο για τον θηλασμό, ισχύει εδώ κάποιο όριο; Φαντάζομαι υπάρχουν «Σχολές»…

Ο θηλασμός δεν κάνει ποτέ κακό. Εάν μια μητέρα καταφέρνει να θηλάζει μία φορά τη μέρα το μωρό της μέχρι να πάει δύο ή τρία, ας το κάνει. Ένα μωρό καλό είναι να θηλάζει τουλάχιστον 6 μήνες, γιατί μετά μπαίνουν και οι στερεές τροφές.

Καλή μαμά είναι η χαρούμενη μαμά. Όταν αγκαλιάζεις το μωρό σου, τους 3 πρώτους μήνες νιώθει ό,τι νιώθεις!

Θες, κλείνοντας, να στείλεις ένα μήνυμα προς τις μαμάδες κάθε ηλικίας;  

Θέλω να πω ότι η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι μια μαγική εμπειρία. Όταν το ζει μια γυναίκα, ας μην εστιάσει στις δυσκολίες ή τα προβλήματα, αλλά στη χαρά. Να το απολαύσει! Την πρώτη φορά, δεν θα την ξαναζήσει ποτέ.

#ροζδύναμη