Οι Ψαράδες

Οι ψαράδες

Ένα από τα βιβλία των παιδικών μου χρόνων που φυλάω ακόμη θησαυρό στα ράφια μου είναι τα Αφρικανικά παραμύθια. Το βιβλίο «13 Αφρικάνικα παραμύθια» ανήκει στην σειρά «Πλειάδες» των εκδόσεων «Ρέκου». Αξίζει να σημειωθεί ότι περιέχει στην πραγματικότητα 11 παραμύθια και δύο κείμενα∗ (Πρόλογος και Ανατολική Αφρική, η χώρα των αντιθέσεων και της ομορφιάς) που αφορούν στοιχεία για την Αφρική. Ενδιαφέρον όμως έχει και η εικονογράφηση των παραμυθιών. Εκτός του εξώφυλλου, οι χαρακτήρες των παραμυθιών είναι ζωγραφισμένοι καυκάσιοι, δηλαδή λευκοί. Είναι περίεργο τι συγκρατεί καμια φορά η μνήμη αλλά δύο πράγματα που θυμάμαι ακόμη από το βιβλίο είναι 1. οι τηγανητές μπανάνες και 2. οτι πολλά από τα παραμύθια είχαν αυτό το αίσθημα ματαιότητας ή παραίτησης απέναντι σε μεγαλύτερες από τον άνθρωπο δυνάμεις, θεοί, μοίρα κτλ. Κάπως σαν την αίσθηση της λαϊκής μας ιστορίας με το τσεκούρι και την κούνια του μωρού ( την ξέρετε άραγε?)

• 

• 

Σημειώνω δύο χαρακτηριστικούς τίτλους: 1. Το μέλλον και το απρόοπτο και 2 Ό,τι γράφεται δε σβήνει. Πάμε τώρα στους υπέροχους Ψαράδες.

Οι Ψαράδες

Σε μια μικρή πόλη της δυτικής Νιγηρίας μεγαλώνουν τέσσερα νεαρά αδέλφια–ο μικρότερος είναι εννιά και ο μεγαλύτερος δεκαπέντε-  ο Ικένα, ο Μπότζα, ο Ομπέμπε και ο Μπεν.  Ο αυστηρός πατέρας τους, είναι ένας άνθρωπος εγγράμματος με το βλέμμα στη Δύση που ονειρεύεται τα παιδιά του να  ‘προκόψουν’ κι έτσι να ξεφύγουν από τον καταπιεστικό κλοιό της χώρας τους, η οποία στο μεταξύ φλέγεται από την εμφύλια διαμάχη των βόρειων και των νότιων .Η μητέρα τους είναι μια τρυφερή κ στοργική μάνα.

Τα αγόρια εκμεταλλεύονται την απουσία του πατέρα τους από το σπίτι για να πάνε για ψάρεμα στο απαγορευμένο κοντινό ποτάμι. Στο ποτάμι αυτό συχνάζει ο τρελός του χωριού, που ακούει στο όνομα Αμπούλου, ο οποίος στο συναπάντημά του με τα τέσσερα αδέρφια θα προφητέψει ότι ο Ικένα, ο μεγαλύτερος αδερφός, θα σκοτωθεί από τα αδέρφια του. Η προφητεία θα είναι η αφορμή για τη αλλαγή του Ικένα, τη νευρική κατάρρευση της μητέρας, την απαρηγόρητη στάση του πατέρα και την αλλαγή των υπόλοιπων αδερφών, με την κατάσταση να παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Θα διαλυθεί ο ισχυρός δεσμός των αδερφών, θα φοβηθεί ή μισήσει ο ένας τον άλλο, θα αναζητήσουν εκδίκηση – για να σπάσει η κατάρα, θα είναι η προφητεία ο πρώτος κρίκος μιας αλυσίδας τραγικών γεονότων.  

Η ιστορία μου θυμίζει Αρχαία Ελληνική τραγωδία. Ο τρελός του χωριού είναι μια Κασσάνδρα. Η  ύβρις της αδελφοκτονίας θα προκαλέσει μεγάλες τραγωδίες. Μοιρολατρία και λογική παλεύουν. Ο συγγραφέας καταφέρνει να πλέξει τις αφρικανικές δοξασίες, την ταραγμένη πολιτική πραγματικότητα της Νιγηρίας, τον θρησκευτικό φανατισμό και τις τοπικές προκαταλήψεις με τα στοιχεία απο τις αρχαιοελληνικές τραγωδίες και τον δυτικό ορθολογισμό.

Γράφτηκαν για το βιβλίο :

«Ο Ομπιόμα μπορεί κάλλιστα να αποδειχτεί ο πιο πολλά υποσχόμενος νέος συγγραφέας από την Αφρική… Οι πολιτικοί υπαινιγμοί του μυθιστορήματός του Οι ψαράδες είναι σαφείς, αν και ποτέ δεν υπερτονίζονται… Η αποτύπωση στο έργο του του μυστηρίου και του φόνου, των τρόμων που μπορούν να κατακλύσουν το ανθρώπινο μυαλό, των χρωμάτων της ζωής στην Αφρική —τα πολύχρωμα υφάσματα και τα κατάφορτα δέντρα—, καθώς και η ικανότητά του να δημιουργεί δραματική ένταση σε τούτη την εξόχως ανθρώπινη αφρικανική ιστορία καθιστούν τον Obioma πραγματικό διάδοχο του Τσινούα Ατσέμπε». – New York Times Book Review

«Εν μέρει ιστορία ενηλικίωσης, εν μέρει αρχαία ελληνική τραγωδία, Οι ψαράδες είναι το πιο ενδιαφέρον ντεμπούτο αυτής της χρονιάς… Σε αυτό το πρώτο του μυθιστόρημα, που διαθέτει απατηλή απλότητα, λυρική γλώσσα και παιγνιώδη χρήση της μυθολογίας και του χιούμορ, [ο Ομπιόμα] χρησιμοποιεί το αποκαλυπτικό όραμα του τρελού για να ζωντανέψει το παράλογο πολιτικό σώμα της Νιγηρίας… Ένα εντυπωσιακό και ευφάνταστο έργο». – Economist

Το μυθιστόρημα είναι προσεκτικά στημένο, με την πλοκή να ξεδιπλώνεται όσο προχωρούν οι σελίδες και να κορυφώνεται προς το τέλος. Μπορεί να διαβαστεί και σαν συμβολισμός για τη νιγηριανή κοινωνία.  Σχετικά με το λογοτεχνικό του ντεμπούτο,ο Ομπιόμα  δήλωσε: «Το μυθιστόρημά μου ξεκίνησε ως φόρος τιμής στα αδέρφια μου και ως κάλεσμα αφύπνισης προς ένα έθνος που φθίνει – τη Νιγηρία». Αλλά και στην παρουσίαση του βιβλίου στην Ελλάδα δηλώνει : «Ελπίζω οι Έλληνες αναγνώστες μου να αναγνωρίσουν στοιχεία της δικής τους επιβλητικής και φημισμένης λογοτεχνίας στις σελίδες των Ψαράδων»

Τελικά τα αδέρφια τα καταδίκασε η Μοίρα ή αυτοί την έγραψαν ετσι ακολουθωντας τα λόγια του Αμπούλου; Έρχεται εδώ να επιβεβαιωθεί ο ορισμός της  αυτοεκπληρούμενης προφητείας.  Μια πρόβλεψη που άμεσα ή έμμεσα προκαλεί η ίδια την πραγμάτωσή της.

Ξαναγυρίζοντας στα παιδικά μου παραμύθια , Ό,τι γράφεται δε σβήνει (;)

*Η πρώτη φωτογραφία είναι από το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του aljazeera για τις προκαταλήψεις που γονατίζουν τη Νιγηρία. https://www.aljazeera.com/indepth/features/nigeria-fear-child-witchcraft-ruins-young-lives-181112055349338.html

#ροζ δύναμη