Τι είναι η δυσλεξία και ποια τα χαρακτηριστικά της;

Η δυσλεξία αναφέρεται σε διάφορα χαρακτηριστικά, όπου σημαντική είναι η δυσκολία στην ανάγνωση και η επεξεργασία γραπτού λόγου. Ως προς το βαθμό σοβαρότητας ποικίλει και εκδηλώνεται διαφορετικά σε κάθε άτομο. Ένα άτομο με δυσλεξία δεν παρουσιάζει ψυχιατρικά προβλήματα, ούτε αισθητηριακές ανεπάρκειες (όραση, ακοή). Πιο συχνά η δυσλεξία εμφανίζεται στα αγόρια παρά στα κορίτσια και πολύ πιθανό ένα άτομο με δυσλεξία να έχει κάποιο συγγενικό του πρόσωπο με το ίδιο πρόβλημα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό η δυσλεξία να μην συγχέεται με τις μαθησιακές δυσκολίες. Πιο συγκεκριμένα, ένα άτομο με μαθησιακές δυσκολίες, έχει μειωμένες ικανότητες σχεδόν σε όλα τα μαθήματα και γραπτά και προφορικά. Από την άλλη το άτομο με δυσλεξία τις πλείστες φορές χαρακτηρίζεται από υψηλές επιδόσεις στον προφορικό λόγο, αλλά όχι στον γραπτό λόγο. Οι μαθησιακές δυσκολίες αφορούν χαμηλή ευφυΐα, ή ψυχο-περιβαλλοντικούς παράγοντες (π.χ. ψυχολογικά προβλήματα, ακατάλληλος εκπαιδευτικός ή παρατεταμένες απουσίες, μειονεκτικό ή αδιάφορο οικογενειακό περιβάλλον,) ή προκαλείται από ένα συνδυασμό αυτών των παραγόντων. Από την άλλη, η δυσλεξία προκαλείται από βιολογικούς παράγοντες και δεν οφείλεται, όπως αναφέρθηκε πρωτύτερα σε ψυχο-περιβαλλοντικούς παράγοντες ή σε χαμηλή ευφυΐα. Οι παράγοντες μπορούν να βελτιώσουν ή να χειροτερέψουν τη σοβαρότητα της δυσλεξίας, αλλά δεν την προκαλούν.

Γενικότερα ένα άτομο με δυσλεξία, παρουσιάζει δυσκολία στην εκμάθηση χρονικών εννοιών, καθώς και δυσκολία στη μνήμη σειρών (π.χ. μήνες). Ακόμη, ένα άτομο με δυσλεξία σπάνια θα θέλει να διαβάσει βιβλίο και παρουσιάζει δυσκολίες στην οργάνωση της μελέτης του. Στο κομμάτι της ανάγνωσης παρατηρείται αργός ρυθμός ανάγνωσης, αντικατάσταση λέξεων. Ακόμη, δεν δίνεται η απαραίτητη σημασία στα σημεία στίξης (!, 😉 και πολλές φορές το άτομο συλλαβίζει ή παρατονίζει. Εξαιτίας της υπερκινητικότητας που το διακατέχει, πολλές φορές δυσκολεύεται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης αφού χάνεται στο κείμενο. Από την άλλη αναφορικά με τις ικανότητες γραφής, παρατηρούμε πως αγνοεί όπως και στην ανάγνωση τα σημεία στίξης. Ο γραφικός του χαρακτήρας δεν είναι πολύ καλός, συχνά δυσανάγνωστος και αποκόπτει γράμματα κατά τη διάρκεια γραφής. Ακόμη, πολλές φορές παρουσιάζει απλοποίηση συμπλεγμάτων κατά τη γραφή ή ακόμη σύγχυση των γραμμάτων όπως (χ-γ ή φ-β). Τέλος αναφορικά με τις ικανότητες γραφής παρατηρήθηκε πως κάνουν αρκετά ορθογραφικά λάθη. Πιο συγκεκριμένα σε ένα κείμενο μπορεί η λέξη να γραφτεί με 4 διαφορετικούς τρόπους. Επιπρόσθετα, αναφορικά με το γνωστικό κομμάτι παρουσιάζεται δυσκολία, στη μνήμη (αριθμούς και γράμματα) και στον προσανατολισμό χώρου και χρόνου.

Από την άλλη ένα άτομο με δυσλεξία είναι δημιουργικό και εφευρετικό. Έχει ανεπτυγμένη φαντασία, σκέφτεται με εικόνες και του αρέσει πολύ η γυμναστική. Του αρέσουν οι κατασκευές και οι χειροτεχνίες και ασχολείται πολύ με ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Αυτά αποτελούν διάφορα χαρακτηριστικά ατόμων με δυσλεξία. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως όλα τα άτομα με δυσλεξία έχουν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ή έχουν τις ίδιες δυσκολίες. Κάθε άτομο είναι διαφορετικό, συνεπώς και οι δυσκολίες και τα προτερήματά του.

Η διάγνωση και η αντιμετώπιση της δυσλεξία αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασίας μιας και η δυσλεξία όπως προαναφέρθηκε αποτελείται από διάφορα χαρακτηριστικά. Για την ορθή αντιμετώπιση και διάγνωση της δυσλεξίας είναι απαραίτητη μια πολυθεματική ομάδα, η οποία θα απαρτίζεται από λογοπαθολόγο, κλινικό ψυχολόγο και ειδικό παιδαγωγό. Ο λογοπαθολόγος θα αξιολογήσει το άτομο αναφορικά με τις ικανότητες προφορικού και γραπτού λόγου. Πιο συγκεκριμένα, θα αξιολογήσει τις φωνολογικές κυρίως ικανότητες ενός ατόμου και πως αυτές επηρεάζουν την παραγωγή γραπτού λόγου.

Αφότου ολοκληρωθεί η διάγνωση την οποία θα δώσει ο κλινικός ψυχολόγος, τότε με τον ίδιο τρόπο που έγινε η διάγνωση θα πρέπει να γίνει και η αντιμετώπιση. Πολυθεματικά. Έτσι ο θεραπευτής αναλόγως της ειδικότητάς του θα δομήσει ένα στοχευμένο και εξατομικευμένο πλάνο θεραπευτικής παρέμβασης για το παιδί το οποίο είχε αξιολογήσει.