Το άρθρο αυτό έχει γραφτεί με σκοπό να διαδώσει τον ευεργετικό ρόλο της άσκησης σε ένα ακόμη πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει ένα ποσοστό γυναικών, δηλαδή στο πρόβλημα της κανονικότητα της εμμηνόρροιας και τα ποσοστά ωορρηξίας, κυρίως στις γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ).
Τo ΣΠΩ έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη τύπου ΙΙ. Ο μηχανισμός με τον οποίο η άσκηση επηρεάζει την ωορρηξία είναι πιθανότατα μέσω της διαμόρφωσης του άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων (ωοθήκες για τις γυναίκες) λόγω της αυξημένης δραστηριότητας του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (Hakimi & Cameron, 2017).
Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η ευεργετική επίδραση της άσκησης (αλλαγές σε αναπαραγωγικούς και καρδιο-μεταβολικούς δείκτες) βάσει σύγχρονων ανασκοπήσεων από επιστημονικές έρευνες σε γυναίκες με ΣΠΩ.
| Η άσκηση μπορεί να βελτιώσει: | Η άσκηση μπορεί να μειώσει: |
| την κανονικότητα της εμμηνόρροιας | τις ανωμαλίες και τα προβλήματα εμμηνόρροιας |
| την ωορρηξία (τα ποσοστά της) | τα προβλήματα ανωορρηξίας |
| την γονιμότητα | την υπογονιμότητα |
| τα ποσοστά εγκυμοσύνης | τον κίνδυνο υπογονιμότητας |
| τα ποσοστά επιτυχημένων κυήσεων και γεννήσεων | |
| το Δείκτη Μάζας Σώματος | την παχυσαρκία και την περιφέρεια μέσης |
| την καρδιο-μεταβολική υγεία | την συστολική αρτηριακή πίεση |
| το προφίλ των λιπιδίων | την ολική χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια |
| την αντίσταση στην ινσουλίνη | την ινσουλίνη νηστείας |
| την λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) ή HDL χοληστερίνη | την λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας ή LDL χοληστερίνη |
| το ανοσοποιητικό σύστημα | τους φλεγμονώδεις δείκτες |
| την ποιότητα ζωής των ασθενών |
Οι όροι με έντονη γραμματοσειρά επεξηγούνται στο τέλος του άρθρου.
Επιπρόσθετα:
- Στην πρώτη γραμμή της διαχείρισης της υπογονιμότητας και της αποκατάσταση του κύκλου ωορρηξίας, σε γυναίκες υπέρβαρες ή παχύσαρκες με ΣΠΩ βρίσκεται η απώλεια βάρους και η άσκηση με στόχο τη μείωση του Δείκτη Μάζας Σώματος κάτω του 35, ή μείωση κατά 5% έως 10% του σωματικού βάρους, εφόσον είναι εφικτό (Smithson, Vause & Cheung, 2018).
- Η άσκηση με ή χωρίς συνδυασμό κάποιας διατροφής μπορεί να βοηθήσει στην επαναφορά της ωορρηξίας σε υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες με (ΣΠΩ ή υπογονιμότητα από ανωορρηξία (Hakimi & Cameron, 2017).
- Επίσης, στις υπέρβαρες και παχύσαρκες γυναίκες (με ή χωρίς ΣΠΩ), η άσκηση συμβάλλει στη μείωση της ινσουλίνης και των ελεύθερων επιπέδων ανδρογόνων, οδηγώντας στην αποκατάσταση της ρύθμισης υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων (ωοθηκών) της ωορρηξίας (Hakimi & Cameron, 2017).
- Η άσκηση, μόνη ή της σε συνδυασμό με διατροφή, μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση σε ορισμένα προβλήματα αναπαραγωγής σε νεαρές ενήλικες γυναίκες. Έχει διαπιστωθεί πως οι γυναίκες που συμμετέχουν σε παρεμβατικά προγράμματα άσκησης σε σύγκριση με αυτές που δεν συμμετέχουν σε αυτά ή με εκείνες που συμμετέχουν σε άλλες παρεμβάσεις για τη θεραπεία των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το ΣΠΩ (π.χ. μετφορμίνη-πρώτη γραμμής φάρμακο για την θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, δίαιτα και αντισυλληπτικό χάπι), παρουσιάζουν καλύτερα αποτελέσματα στα ποσοστά κλινικής εγκυμοσύνης και ζωντανών γεννήσεων (Mena, Mielke & Brown, 2019).
- Επιπλέον, η σύγκριση μεταξύ παρεμβατικών προγραμμάτων άσκησης με άλλες θεραπείες γονιμότητας (π.χ. κλομιφαίνη, γοναδοτροφίνες, και / ή εξωσωματική γονιμοποίηση) δεν αποδεικνύει σημαντικές διαφορές σε μεγάλο εύρος αποτελεσμάτων, υποδηλώνοντας πως η άσκηση μπορεί και είναι μια πιο προσιτή και εφικτή, αποτελεσματική, εναλλακτική ή συμπληρωματική μορφή θεραπείας (Mena, Mielke & Brown, 2019).
- Η υψηλής έντασης άσκηση 30-60 λεπτά ανά ημέρα συσχετίζεται με τη μείωση του κινδύνου υπογονιμότητας από ανωορρηξία. (Hakimi & Cameron, 2017).
Στον αντίποδα των ευεργετικών επιδράσεων της άσκησης είναι η υπερβολική άσκηση, η οποία δεν συμβάλλει θετικά στις γυναίκες με ΣΠΩ. Έτσι, έχει διαπιστωθεί πως:
- Σε ασκούμενες με βαριά φορτία ή λιποβαρείς γυναίκες, η εξάντληση των αποθεμάτων ενέργειας, τα χαμηλά επίπεδα λεπτίνης και τα κυμαινόμενα οπιοειδή που προκαλούνται από την υπερβολική άσκηση προκαλούν τη δυσλειτουργία του άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων (Hakimi & Cameron, 2017).
- Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανωορρηξίας σε άσκηση με εξαιρετικά βαρύ φορτίο (>60 λεπτά/μέρα) (Hakimi & Cameron, 2017).
Η ΑΣΚΗΣΗ προλαμβάνει, η ΑΣΚΗΣΗ θεραπεύει, η ΑΣΚΗΣΗ αποκαθιστά! Προσοχή στις υπερβολές!
Βιβλιογραφία
Benham, J. L., Yamamoto, J. M., Friedenreich, C. M., Rabi, D. M., & Sigal, R. J. (2018). Role of exercise training in polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta‐ analysis. Clinical obesity, 8(4), 275-284. Retrieved from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29896935
Hakimi, O., & Cameron, L. C. (2017). Effect of exercise on ovulation: a systematic review. Sports Medicine, 47(8), 1555-1567. Retrieved from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28035585
Mena, G. P., Mielke, G. I., & Brown, W. J. (2019). The effect of physical activity on reproductive health outcomes in young women: a systematic review and meta-analysis. Human reproduction update, 25(5), 542-564. Retrieved from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31304974
Shetty, D., Chandrasekaran, B., Singh, A. W., & Oliverraj, J. (2017). Exercise in polycystic ovarian syndrome: An evidence-based review. Saudi Journal of Sports Medicine, 17(3), 123. Retrieved from: http://www.sjosm.org/article.asp?issn=1319-6308;year=2017;volume=17;issue=3;spage=123;epage=128;aulast=Shetty
Smithson, D. S., Vause, T. D., & Cheung, A. P. (2018). No. 362-ovulation induction in polycystic ovary syndrome. Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada, 40(7), 978-987. Retrieved from: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1701216317312173
Ερμηνείες ορισμών
Η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL χοληστερίνη), που αναφέρεται ανεπίσημα και ως «κακή χοληστερίνη», μπορεί να μεταφέρει λιπίδια στα τοιχώματα των αρτηριών, με απώτερο αποτέλεσμα την πιθανή δημιουργία αθηρωματικών πλακών.
Η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL χοληστερίνη), που αναφέρεται και ως «κακή χοληστερίνη», μπορεί να μεταφέρει λιπίδια στα τοιχώματα των αρτηριών, με απώτερο αποτέλεσμα την πιθανή δημιουργία αθηρωματικών πλακών.
Η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL χοληστερίνη), που αναφέρεται και «καλή» χοληστερίνη, εξαιτίας των προστατευτικών δράσεων που έχει στην αρτηριοσκλήρυνση, μπορεί να απομακρύνει λιπίδια που βρίσκονται στα αρτηριακά τοιχώματα και σχηματίζουν αθηρωματικές πλάκες, να εμποδίζει την οξείδωση της LDL και έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιθρομβωτικές δράσεις.
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας και επιτρέπει στα κύτταρα να αξιοποιούν τη γλυκόζη για την παραγωγή ενέργειας. Η ινσουλίνη δρα και ως αναπαραγωγική ορμόνη που συμμετέχει στη στεροειδογένεση στις ωοθήκες και στον κεντρικό ορμονικό έλεγχο της ωορρηξίας.
Αντίσταση στην ινσουλίνη ονομάζεται η κατάσταση στην οποία οι μυικοί ιστοί, το λίπος και τα κύτταρα του ήπατος δεν ανταποκρίνονται σωστά στην ινσουλίνη και απορροφούν μερικώς ή και καθόλου τη γλυκόζη από το αίμα. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα από τα δυναμικά συστατικά της ανάπτυξης της σκλήρυνσης κατά πλάκας, η οποία παρατηρείται στο 50% -80% περίπου των γυναικών με ΣΠΩ.
Η ινσουλίνη νηστείας, δηλαδή τα επίπεδα της ινσουλίνης σε κατάσταση νηστείας είναι μια μέτρηση για την αξιολόγηση της αντίστασης της ινσουλίνης.
Φωτογραφίες
Photo by Gustavo Fring from Pexels
Photo by Gustavo Fring from Pexels
Photo by The Lazy Artist Galler from Pexels
#ροζδύναμη
Γεια σας! Με φωνάζουν Έλσα και είμαι Λέκτορας της Επιστήμης του Αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Η σχέση μου με τον Αθλητισμό ξεκινά σε μικρή ηλικία και σύντομα πετυχαίνω πολλές νίκες σε Ελληνικά, Βαλκανικά και Πανευρωπαϊκά Πρωταθλήματα Ρυθμικής Γυμναστικής. Συνεχίζω σε προπονητικό επίπεδο και κάπου στο μεταίχμιο της 2ης και 3ης δεκαετίας μου κατακτώ Μάστερ (MSc) και Διδακτορικό (PhD). Έκτοτε ακολουθώ ακαδημαϊκή καριέρα. Ερευνητικά προγράμματα, επιστημονική βιβλιογραφία και συμμετοχές σε συνέδρια, σεμινάρια και ομιλίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς μου. Αγαπημένη φράση: «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ το εὖ, ἀλλ᾿ ἐν τῷ εὖ το πολύ».
Σχόλια