Πώς τα «στραβά» δόντια, μπορούν να επηρεάσουν την ομιλία του παιδιού σας;

Ένα συνηθισμένο πρόβλημα το οποίο ταλανίζει αρκετούς γονείς, είναι το κατά πόσον ή κακή σύγκλιση των δοντιών των παιδιών τους επηρεάζει ή ενδέχεται να επηρεάσει την ομιλία τους. Είναι κοινώς γνωστό πως ένα άτομο κατά κύριο λόγο επικοινωνεί χρησιμοποιώντας την ομιλία. Το να επικοινωνήσει κάποιος τις επιθυμίες, τις ανάγκες και τις ιδέες μιλώντας φαίνεται κάτι αρκετά εύκολο. Η παραγωγή όμως, της ομιλίας αποτελείται από έναν περίπλοκο συντονισμό μεταξύ στοματικών δομών και μυών του ανθρώπου. Κατά την παραγωγή ομιλίας συμμετέχουν τα χείλη, η γνάθος, η γλώσσα, τα μάγουλα, τα δόντια και η αναπνοή.

Στην έκφραση του λόγου σημαντικό ρόλο παίζει η αλληλουχία, η τοποθέτηση, ο συντονισμός κινήσεων και η δύναμη των δομών αυτών. Αναλόγως των ήχων που αρθρώνονται, χρησιμοποιούνται και αντίστοιχες δομές. Η αλλοίωση μιας οργανικής δομής ή η δυσλειτουργία ενός μηχανισμού ομιλίας, επηρεάζει άμεσα την παραγωγή της ομιλίας.
Συνεπώς σκεφτήκατε ποτέ πώς τα «στραβά» δόντια ή η «κακή» σύγκλιση του παιδιού αφορά ή θα αφορά την λανθασμένη παραγωγή των φωνημάτων; Πολλές φορές οι γονείς, στην προσπάθειά τους η ομιλία των παιδιών τους να γίνεται καταληπτή και από τρίτα άτομα τους ωθεί, στο να διορθώνουν συνεχώς την λανθασμένη παραγωγή των φωνημάτων. Στην ουσία όμως αυτές οι προσπάθειες είναι μάταιες, εάν η ανατομική δομή του στόματος των παιδιών δεν είναι σωστή.

Λόγω της λανθασμένης σύγκλισης ή ανωμαλία των στοματικών δομών παρουσιάζεται διαταραχή στην άρθρωση ορισμένων φωνημάτων. Τα παιδιά προσπαθώντας να βρουν διάφορες αντισταθμιστικές μεθόδους πολλές φορές αντικαθιστούν τα φωνήματα με άλλα, δεν αναφέρουν καθόλου το φώνημα ή ακόμη αλλοιώνουν την παραγωγή του φωνήματος.

Η ορθή οδοντοφυΐα αποτελεί κύριο ρόλο στην παραγωγή ομιλίας. Όταν τα νεογιλά δόντια πέσουν, αντικαθίστανται αμέσως από τα μόνιμα πλέον δόντια. Τα μόνιμα δόντια κάνουν την εμφάνισή τους γύρω στα 6 χρόνια μέχρι και τα 12 χρόνια, εκτός από τον τελευταίο γομφίο που εμφανίζεται γύρω στα 18 χρόνια. Κατά τη διαδικασία της βλάστησης των δοντιών μπορεί να προκύψει ανωμαλία των δοντιών (π.χ. να είναι στραβά). Οι οδοντικές ανωμαλίες συνήθως διορθώνονται μετά την παρέμβαση του ορθοδοντικού. Σημαντικό να σημειωθεί πως μπορεί με την ορθοδοντική θεραπεία να επιδιορθωθεί αρκετά η παραγωγή ομιλίας, όμως δεν μπορεί να διορθωθεί εξ ολοκλήρού. Οι διαταραχές άρθρωσης που προκύπτουν από προβλήματα οδοντοφυΐας χρειάζονται πάντοτε τη βοήθεια ενός λογοθεραπευτή εξειδικευμένου στη μυολειτουργική αποκατάσταση.

Η άρθρωση των ήχων συνήθως επηρεάζεται από στραβά δόντια ή από κακή σύγκλιση της άνω και κάτω σιαγόνας, από δόντια που λείπουν κ.α. Σημαντικό να τονιστεί πως όταν ένα παιδί κατακτήσει την ορθή τοποθεσία της άρθρωσης, πριν από τη βλάστηση των μόνιμων δοντιών, τότε επί το πλείστων θα διατήρηση ορθή παραγωγή και κατά τη διάρκεια όπου τα νεογιλά δόντια πέφτουν και την θέση τους αντικαθιστούν τα μόνιμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις βέβαια λόγω έλλειψης δοντιών θα παρατηρείται αλλοιωμένος ο ήχος εξαιτίας των ελλειπόντων δοντιών. Εκτός από τα δόντια που λείπουν , η άρθρωση όπως προαναφέρθηκε επηρεάζεται και από την κακή σύγκλιση της άνω και κάτω γνάθου. Η κακή σύγκλιση επηρεάζει κυρίως τους συριστικούς ήχου (/s/, /z/). Από την άλλη σε περιπτώσεις χασμοδοντίας (κενό στη μέση μεταξύ άνω και κάτω σιαγόνας – συχνά αποτέλεσμα χρήσης πιπίλας ή πιπιλίσματος δακτύλου κατά την παιδική ηλικία), παρουσιάζεται αύξηση στη δυσκολία της άρθρωσης λόγω δομικής ανεπάρκειας.

Συνεπώς σε υπάρχοντα προβλήματα οδοντοφυΐας σημαντική είναι η συνεργασία λογοθεραπευτή και ορθοδοντικού για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η επέμβαση του λογοπαθολόγου πιθανόν να έρθει μετά από την επέμβαση του ορθοδοντικού. Από την άλλη υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα προβλήματα οδοντοφυΐας δεν είναι πολλά και με την επέμβαση του λογοπαθολόγου το πρόβλημα μπορεί να εξαφανιστεί.

#ροζδύναμη