“μια φορά & έναν καιρό..”

• 

Μια φορά & ένα καιρό..

Παραμύθι: μια διήγηση δημιουργημένη με ποιητική φαντασία, σε ένα κόσμο μαγικό, γεμάτο θαύματα, που δεν εξαρτάται από όρους πραγματικής ζωής.
    Αφήγηση: Ζέστη χροιά, έμφαση στην εναλλαγή φωνής, δραματοποίηση. Ιδιαίτερο ταλέντο. Μπορεί να σε συναπάρει, να σε γοητεύσει και να γίνει αφορμή για να αρχίσεις να φαντάζεσαι τα πιο μεγάλα μαγικά ταξίδια, στις πιο όμορφες νεράϊδες και τους πιο τρομακτικούς δράκους ή να κατακρεουργίσει κάθε αισθητική και να ψαλιδίσει τα φτερά της φαντασίας.
     Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για τις ρίζες του παραμυθιού, όμως το βέβαιο είναι πως έκαναν την εμφάνισή τους με πολλές παραλλαγές ανά λαό και πως η προέλευσή τους χάνεται στα βάθη των ετών.

   Η χρήση λοιπόν του αφηγηματικού λόγου συμβάλλει ενεργά στην ενίσχυση της έμπνευσης και της σύνδεσης και αποσύνδεσης με τους ήρωες με ασφαλή απόσταση βοηθώντας το να φωτίσει πλευρές του εαυτού του και να τις κατανοήσει μέσα από μη συνειδητές διεργασίες.
    Γι’αυτο τον λόγο άλλωστε και η αφήγηση, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην διήγηση του παραμυθιού. Ειδικά λοιπόν αν ο αφηγητής μπορεί να μιμηθεί και διαφορετικές φωνές, ζώα και ήχους τότε μπορεί να το απογειώσει και να το κάνει ακόμη πιο συναρπαστικό. Το ύφος, το βλέμμα, οι κινήσεις και η στάση του αφηγητή χωρίς θεατρικότητα με περισσή όμως εκφραστικότητα, υποδυόμενος ρόλους που έχουν απώτερο σκοπό να εξάψουν επιπλέον την περιέργεια και να γαργαλήσουν την φαντασία παίζουν καταλυτικό ρόλο. Η αφήγηση, η προφορική αυτή παράδοση, ήταν και μια από τις αιτίες που τα διατήρησε ζωντανά στο πέρασμα των ετών και βοήθησε την ανάπαραγωγή τους. Αργότερα, όταν άρχισε η γραπτή διάδοσή του, εντάχθηκε και αυτό ως ένα είδος παιδικής λογοτεχνίας που διαφοροποιείται από το λαϊκό παραμύθι.
    Σήμερα, το παραμύθι είναι κατά κύριο λόγο προσαρμοσμένο στις ανάγκες των παιδιών και συχνά εμπλουτισμένο με παιδαγωγικό χαρακτήρα. Είναι πιο ρεαλιστικό και έχει στόχο την ενημέρωση και την εναρμόνιση με το εκάστοτε κοινωνικό πλαίσιο και την αναμενόμενη συμπεριφορά. Γι’αυτό άλλωστε πολλές φορές δίνεται έτοιμο και το μήνυμά του, κάτι που όμως περιορίζει την δυνατότητα εναλλαγής σεναρίων, σκέψης και τρόπου ανάπτυξης της φαντασίας.
Επίσης, αποφεύγεται ο έντονα μαγικός κόσμος, δεν υπάρχει διαχωρισμός τάξεων (βασιλιάς, χωρικοί) και δεν έχει περιγραφές άγριες, γεμάτες αποκρουστικές σκηνές.

• 

     Οι μεταμορφώσεις που στα κλασικά παραμύθια ήταν βασικό στοιχείο και αφορούσαν στιγμιαίες μαγικές αλλαγές, στο μέρος, στα πρόσωπα, στην τοποθεσία στις εποχές, στα ρούχα και το έκαναν ακόμη πιο θεαματικό και ζωντανό, σήμερα γίνονται κατά κύριο λόγο με επεξήγηση και χρονολογική σειρά και το δάσος που ήταν το κύριο σκηνικό μέσα στο οποίο διαδραματιζόταν όλη η μαγεία παίρνοντας άλλοτε ανθρώπινη μορφή ως μέντορας και συμβουλάτορας και άλλοτε προσφέροντας απλόχερα τα χαρίσματά του όπως η καρποί στους πεινασμένους, σήμερα παίρνει την οικεία μορφή του φυσικού περιβάλλοντος. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα ζώα που ήταν σύνηθες η κοινωνία των ζώων να αναπαριστά την κοινωνία των ανθρώπων. Ζώα με ανθρώπινη φωνή που όμως δεν έχαναν την ιδιότητά τους ως ζώο.

• 

    Το παιδί έχει ανάγκη να ακούει παραμύθια, να ταυτίζεται, να φαντάζεται. Πολλές φορές μάλιστα, στην προσπάθεια κατανόησης και ελέγχου συγκαταλέγεται και η ανάγκη του να ακούει το ίδιο παραμύθι συνεχώς.
     Αφηγηθείτε λοιπόν παραμύθια στα παιδιά σας. Πολλά παραμύθια! Αποφεύγοντας όμως να τα ερμηνεύετε. Σκεφτείτε πως κάθε φορά που δίνετε εσείς την δική σας ερμηνεία, μια διαμορφωμένη εμπειρία ετών, του στερείτε την δική του ερμηνεία και επαφή με νέα δικά του κομμάτια εαυτού. Αυτή άλλωστε είναι και μια κυρία διαφορά ενός καλού παραμυθιού με ένα μύθο. Στον μύθο έχουμε δογματικές αφηγήσεις με περιορισμένες οπτικές και εναλλακτικές.
    Αφηγηθείτε και ελάτε σε επαφή με το παιδί σας και με το παιδί μέσα σας. Αφήστε στην άκρη την τεχνολογία και χαρίστε του ένα εισητήριο άνευ περιορισμών στο μαγικό αυτό τρένο, δίνοντάς του εμμέσως εφόδια για μια κριτική στάση στην ενήλικη ζωή του.
Διδάξτε του πως είναι να ζουν
“αυτοί καλά & εμείς καλύτερα..”.
    Καλή απόλαυση και καλές, ζεστές αφηγήσεις!
   

•