Τι εννοούμε όταν λέμε ότι ένας άνθρωπος ανήκει στο φάσμα του αυτισμού;
O αυτισμός ανήκει στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές, οφείλεται δηλαδή σε νεβροβιολογική δυσλειτουργία. Τα άτομα που βρίσκονται στο αυτιστικό φάσμα, αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε κοινωνικές δεξιότητες, στην επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με άλλα άτομα ενώ μπορεί να παρουσιάζουν εμμονή σε συνήθειες, όπως είναι οι κινήσεις μπροστά-πίσω ή να χρησιμοποιούν ορισμένες τελετουργικές κινήσεις.
Τα χαρακτηριστικά του αυτιστικού φάσματος γίνονται αισθητά στην πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς παρατηρείται δυσκολία στη δημιουργία φίλων, διότι τα παιδιά εμφανίζουν ελλείμματα στη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία. Η ροή της συζήτησης είναι δύσκολο να διατηρηθεί, η χρήση της βλεμματικής επαφής και η κατανόηση χειρονομιών είναι ελλιπείς, πράγμα που κάνει την προσαρμογή του παιδιού δύσκολη σε κοινωνικές περιστάσεις.
Ανεξάρτητα όμως από τη γλωσσική ή γνωστική ικανότητα των παιδιών με αυτισμό, τα ελλείμματα της περιορισμένης κοινωνικοποίησής τους, είναι φανερά καθώς δημιουργείται ανεπάρκεια στον κοινωνικό κι έπειτα στον επαγγελματικό τομέα της ζωής τους. Αυτό δυσκολεύει το παιδί στην απόκτηση αλλά και διατήρηση φιλικών σχέσεων. Πολύ συχνά όμως, παιδιά με αυτισμό έχουν δεξιότητες όπως υψηλή παρατήρηση σε περίεργα πράγματα ή προσοχή σε λεπτομέρειες.
Η έκπτωση στην κατανόηση συναισθημάτων και κινήτρων που έχουν τα άτομα στη μεταξύ τους αλληλεπίδραση, αποτελεί την κύρια δυσκολία στη συμμετοχή των παιδιών αυτών στο εκάστοτε κοινωνικό πλαίσιο. Τα παιδιά όμως, καθώς αναπτύσσονται αναζητούν την αποδοχή από τους σημαντικούς άλλους, έτσι το ενδεχόμενο της απόρριψης που μπορεί να βιώσουν τα παιδιά με αυτισμό τα κάνει πιο επιρρεπή στο να νιώθουν μόνα και να αναπτύξουν πρόσθετα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Το παιχνίδι αποτελεί το φυσικό κόσμο των παιδιών και η δραματοθεραπεία έχει αποδειχθεί αρκετά ωφέλιμη σε παιδιά με αυτισμό καθώς βλέπουν όλη τη διαδικασία σαν παιχνίδι και μπορούν, ίσως, πιο εύκολα να εστιάσουν την προσοχή τους σε συγκεκριμένα ερεθίσματα που θα τους παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Τεχνικές της δραματοθεραπείας…
Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στη Drama Therapy μπορεί να είναι είτε λεκτικές είτε μη λεκτικές. Ο αυτοσχεδιασμός, η αφήγηση, το θεατρικό παιχνίδι με μαριονέτες ή ακόμη και η αναπαράσταση μιας εικόνας με στατικό τρόπο είναι μερικές από τις τεχνικές που έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί. Το φανταστικό παιχνίδι, η χαλάρωση και η συζήτηση, ακόμη και τα τραγούδια ή και τα παιχνίδια με μπάλα μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με αυτισμό στη μάθηση μέσω οπτικών, κινησιο-αισθητικών, λεκτικών και επικοινωνιακών τρόπων δηλαδή τομείς, στους οποίους παρουσιάζουν ελλείμματα.
Γιατί δραματοθεραπεία και όχι κάποια άλλη θεραπευτική προσέγγιση;
Το δράμα είναι ευέλικτο και άμεσο. Σκοπός του ανθρώπου που παίρνει το ρόλο και δουλεύει πάνω σε αυτόν είναι να ανακαλύψει τον εαυτό του μέσα από το ρόλο που του έχει δοθεί. Ο χώρος του δράματος συγκροτεί ένα περιβάλλον ασφαλές όπου το άτομο μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα, χωρίς να δεχθεί κριτική, να κάνει λάθη και να δουλέψει με αυτά. Επίσης, είναι αστείο και διασκεδαστικό και μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση δεξιοτήτων.
Εν ολίγοις..
Η δραματοθεραπεία αποτελεί μια σύγχρονη μέθοδο εκμάθησης και βελτίωσης κοινωνικών δεξιοτήτων σε παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού. Είναι μια καινοτόμος τεχνική και υποστηρίζει την έκφραση συναισθημάτων, η οποία αποτελεί ένα από τα βασικά ελλείμματα των παιδιών αυτών. Βοηθά στη διατήρηση φιλικών σχέσεων, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί ένα αίσθημα εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της ομάδας. Μέσα από την εξάσκηση των τεχνικών, τα παιδιά ενισχύουν την αυτοπεποίθησή τους και μειώνουν το άγχος. Λόγω της ελκυστικότητάς της, η Drama Therapy προσελκύει τα παιδιά πιο εύκολα απ’ ότι άλλες μέθοδοι θεραπείας, καθώς δε χρειάζονται ιδιαίτερες γνωστικές δεξιότητες παρά μόνο η διάθεση του παιδιού για να μάθει μέσω του παιχνιδιού, το οποίο γίνεται ασυνείδητα.
Play is a child’s most natural form of expression. Give it a try!
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
American Psychiatric Association. (2015). Νευροαναπτυξιακές Διαταραχές. Στο Κ. Γκοτζαμάνης (επιμ.), Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5 (σελ. 27-31). Αθήνα: ιατρικές εκδόσεις Λίτσας.
Kempe, A. & Tissot, C. (2012). The use of drama to teach social skills in a special school setting for students with autism. Support for Learning: University of Reading.
Reading, S., Reading, J., Padgett, R.J., Reading, Sam., & Pryor, P. (2015). The use of theatre to develop social and communication behaviors for students with autism. Butler University.
Φωτογραφικό Υλικό:
https://gr.pinterest.com/pin/136867276165453565/
#ροζδύναμη
Πρώτος προορισμός, το τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Δεύτερος σταθμός, το τμήμα Ψυχολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Ο επόμενος ελπίζω 1.428 μίλια μακριά από τη Θεσσαλονίκη. Mέσω αυτής της στήλης θα επιχειρήσω να συνδυάσω τη θεωρία που διδάχθηκα στο Πανεπιστήμιο με εναλλακτικές θεραπευτικές πρακτικές που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση ψυχολογικών δυσκολιών.
Σχόλια